“Αν είχα χρόνο…
Αν μ’ άφηνε ο θάνατος που κανείς δεν σταμάτησε…
Αν μπορούσα να σας πω…
Πεθαίνω. Όπως εσείς ζείτε.
Δ ι κ α ι ώ σ τ ε μ ε. Π ε ί τ ε γ ι α μ έ ν α.
Προ πάντων στους ανύποπτους. Σε κείνους που δεν ξέρουν…
Οι φίλοι μου με λέγαν πρίγκηπα.
Δεν φανταζόμουν ποτέ ότι το όνομα μου θα επικρατούσε
τόσο πολύ στον κόσμο.
Αυτοί οι πρίγκηπες πεθαίνουν αθώοι, δολοφονημένοι
σε μάχες που δεν δόθηκαν ποτέ…”
Ως Πρωτοβουλία ‘Ψ’ έχουμε κατά καιρούς μιλήσει για το πώς ένα μεγάλο μέρος της γερμανικής ψυχιατρικής συνεργάστηκε πρόθυμα με το χιτλερικό καθεστώς στην εξόντωση αυτών που η ίδια η ψυχιατρική κοινότητα είχε χαρακτηρίσει ως «ζωές ανάξιες να ζουν», ενσωματώνοντας την δολοφονία (ως δήθεν «ευθανασία») αυτών που επιλέγονταν και καταγράφονταν προς εξόντωση, ως μέρος της καθημερινής δουλειάς του προσωπικού μέσα στα ιδρύματα. Έχουμε επίσης μιλήσει για την αυθαιρεσία, την καταπίεση των δικαιωμάτων και για την μακροχρόνια παράτυπη, αν όχι παράνομη και κατά παράβαση της σχετικής νομοθεσίας, διαδικασία σχετικά με τη νοσηλεία ψυχικά ασθενών σε ιδιωτικές ψυχιατρικές κλινικές. Σήμερα, λοιπόν, είναι καιρός να μιλήσουμε για το πώς μια ψυχιατρική κλινική απασχολεί εδώ και δύο χρόνια την δεδηλωμένη νεοναζί και ηγετικό στέλεχος της Χρυσής Αυγής, Ουρανία Μιχαλολιάκου.
Προφανώς η Διοίκηση της «Κλινικής Ψυχικής Υγείας Σινούρη» διαβάζοντας το βιογραφικό της ‘ψυχολόγου’ Ουρανίας Μιχαλολιάκου σκέφτηκε πως “εμάς δεν μας ενδιαφέρουν οι πολιτικές πεποιθήσεις των εργαζομένων μας παρά η υγεία των ασθενών μας”. Για το θέμα των ιδιωτικών κλινικών και τις συνθήκες σε αυτές δε θα ασχοληθούμε εδώ. Εδώ θα αναρωτηθούμε όμως τι έχει να πει η Διοίκηση της εν λόγω κλινικής σε θέσεις που στηρίζουν ότι η «Ψυχική αρρώστια, είναι αποτέλεσμα Φυλετικής μείξης, που οδηγεί σχεδόν πάντοτε σε ανωμαλία, σε καταστροφικό συνδυασμό κληρονομικών ψυχικών χαρισμάτων με αποτέλεσμα την καταστροφή της Φύσης του Ανθρώπου». Την παραπάνω ναζιστικής χροιάς θέση εξέφραζε το “Μέτωπο Νεολαίας” στο οποίο επικεφαλής του υπήρξε η ‘ψυχολόγος’ Ουρανία Μιχαλολιάκου. Και βέβαια μέσα σε όλα αυτά το τελευταίο που θα μας απασχολούσε θα ήταν αν έχει η ίδια άδεια ασκήσεως επαγγέλματος, καθότι απόφοιτος του ΦΠΨ Ιωαννίνων. Που φαίνεται ότι δεν έχει. Ψιλά γράμματα για τη Διοίκηση… Μήπως το σημαντικό για αυτήν είναι η εφαρμογή καινοτόμων πρακτικών για άτομα «στερούμενα εθνικιστικών εξάρσεων, για άτομα, δηλαδή, παθολογικά είτε φυλετικώς νόθα»; Θα αναμέναμε κοντά στο πλούσιο ρεπερτόριο ‘θεραπευτικών’ προσεγγίσεων, κοντά στη δραματοθεραπεία και την φωτοθεραπεία, να ενταχθεί και μια σχετική ενότητα, ας πούμε “εθνικιστική θεραπεία” ή «βίωση της φυλετικής ψυχής«. Ή μήπως όλα αυτά είναι χατίρια υψηλά ιστάμενων διοικητικών υπαλλήλων με χρυσαυγίτικες καταβολές;
Πολλά μέλη της Πρωτοβουλίας ‘Ψ’ έχουμε κατά καιρούς νοσηλευτεί σε ιδιωτικές και δημόσιες κλινικές και έχουμε βιώσει τη βία και την καταστολή. Δεν τολμούμε όμως να σκεφτούμε τι θα σήμαινε για εμάς να έρθουμε αντιμέτωπες/οι με έναν επαγγελματία που θα μας θεωρούσε «ως κληρονομικώς βεβαρημένα άτομα, ως οι παρανοϊκοί, οι πνευματικώς καθυστερημένοι, οι σχιζοφρενείς, οι επιληπτικοί, οι φορείς μεταλλαχθέντων γονιδίων, οι αθεράπευτοι αλκοολικοί, οι προχωρημένοι τοξικομανείς, ως αυτοί που θα πρέπει να υποβάλλονται σε στείρωση».
Είναι επίσης προφανές πως η συγκεκριμένη κλινική θα μπορεί να εξειδικεύεται πλέον στις «σοβαρές βλάβες που δύνανται να προκαλέσουν στην σωματική και ψυχική υγεία των γυναικών οι πρακτικές άμβλωσης». Επίσης, στη συγκεκριμένη κλινική μπορούν συγγενείς ΑΜΕΑ να απευθυνθούν εφόσον αντιλαμβάνονται κι αυτοί τους συγγενείς τους ως «ελαττωματικά πλάσματα και προϊόντα κληρονομικών παθήσεων», όπως χαρακτήριζε ο χρυσαυγίτικος ιστότοπος “Πράσινη Πτέρυγα” τους ανθρώπους με αναπηρία. Κι εμείς που γνωρίζουμε πως στην Κλινική Σινούρη προσφέρεται «φροντίδα τόσο κατά την οξεία φάση (…) αλλά και την κοινωνικοποίηση των ασθενών, ούτως ώστε να μπορέσουν να ξανακερδίσουν το στοίχημα της ζωής» και πως βασική αξία αποτελεί «ο σεβασμός και εκτίμηση προς τον άνθρωπο» τι θα πούμε; Ότι δε χωράει η πολιτική στη θεραπεία ή μήπως ότι αυτό που μετράει είναι η επιστημονική επάρκεια; Αν η θεραπευτική σχέση με τον άνθρωπο και το πλαίσιο θεωρείται βασικό κλειδί για την ανάρρωση ενός ανθρώπου, αναρωτιόμαστε τι πορεία ανάρρωσης μπορεί να έχει κανείς σε ένα πλαίσιο που παρέχει μισθό στην Ουρανία Μιχαλολιάκου. Αναρωτιόμαστε πώς άνθρωποι με τη συμμορίτικη ρητορική μίσους μπορεί να εργάζονται με ανθρώπους που τόσο η ίδια όσο και άλλοι ναζιστές υπέρμαχοι της ευγονικής έχουν πει ότι «σε οποιαδήποτε άλλη περίπτωση η φύση θα τους είχε καταδικάσει σε θάνατο, όμως εξ αιτίας μιας ομάδας μανιακών υποχόνδριων δεν θανατώνονται, αποτελώντας έτσι ένα βαρύτατο συναισθηματικό και οικονομικό φορτίο για την οικογένειά τους και την κοινωνία».
Επειδή αυτοί “οι μανιακοί υποχόνδριοι” που εμποδίζουν τη θανάτωση των “ζωών ανάξιων να ζουν” είμαστε εμείς, τόσο η Ουρανία όσο και οι κάθε λογής εργοδότες της θα μας βρίσκουν απέναντί τους.
Στα μέσα Απριλίου 2019 η Πρωτοβουλία ‘Ψ’ είχε εκδώσει μιαν ανακοίνωση/καταγγελία για την παρέμβαση της Ελληνικής Ψυχιατρικής Εταιρείας (ΕΨΕ) στο Υπουργείο Υγείας υπέρ του αιτήματος των κλινικαρχών για συνέχιση των ακούσιων νοσηλειών σε ιδιωτικές ψυχιατρικές κλινικές, που είχαν ανασταλεί με παρέμβαση της Εισαγγελίας Πρωτοδικών Αθηνών, ύστερα από σχετική έκθεση της Ειδικής Επιτροπής Ελέγχου Προστασίας των Δικαιωμάτων Ατόμων με Ψυχικές Διαταραχές (Ειδική Επιτροπή) μετά από επιτόπια έρευνά της, κατόπιν καταγγελιών, σε «γνωστή» ιδιωτική κλινική, καθώς και υπέρ της δυνατότητας να γίνονται μηχανικές καθηλώσεις ακόμα και εκουσίως νοσηλευόμενων ασθενών (στις ιδιωτικές κλινικές και παντού).
Η Ειδική Επιτροπή κατάφερε να βγάλει μιαν ανακοίνωση απαντητική στην καταγγελία μας, μετά από επτά (7) ολόκληρους μήνες, στην οποία αναφέρει ότι «διερεύνησε την αναφορά» μας και «δεν διαπίστωσε παραβίαση των δικαιωμάτων των ατόμων ψυχικές διαταραχές». Και προσθέτει ότι «οι φορείς, εν προκειμένω η Ελληνική Ψυχιατρική Εταιρεία, δύναται να διατυπώνει τις απόψεις της βάσει της συνταγματικά κατοχυρωμένης ελευθερίας της έκφρασης».
Το να βγαίνει, λοιπόν, ένα «επιστημονικό σώμα», όπως η ΕΨΕ, που στις γραμμές του εντάσσονται όλοι αυτοί που ασκούν την ψυχιατρική πρακτική και να τάσσεται υπέρ της μηχανικής καθήλωσης – και μάλιστα ακόμα και εκουσίως νοσηλευομένων – είναι, κατά την Ειδική Επιτροπή, απλώς «ελευθερία έκφρασης». Σαν κάτι που απλώς αιωρείται στη σφαίρα αφηρημένων ιδεών χωρίς άμεσο πρακτικό αντίκρισμα, χωρίς ν΄αποτελεί μια πρακτική ιδέα, μια κουλτούρα που καθοδηγεί την καθημερινή πράξη των επαγγελματιών στον δημόσιο και στον ιδιωτικό τομέα.
Να σημειώσουμε εν προκειμένω ότι κάτι αντίστοιχο θα μπορούσε να ισχυριστεί κανείς και για τις ρατσιστικού χαρακτήρα ιδέες και αφορισμούς, αλλά, έστω και προσχηματικά (λόγω των επικρατουσών πολιτικοκοινωνικών συνθηκών) οι «ιδέες» αυτές που, από τη φύση τους, παρακινούν σε βία (κατά προσφύγων και μεταναστών κλπ), προβλέπεται να μπορούν να διώκονται ποινικά.
Το να παρεμβαίνει το κύριο σώμα της ψυχιατρικής κοινότητας στο Υπουργείο Υγείας υπέρ των μηχανικών καθηλώσεων ακόμα και εκουσίως νοσηλευόμενων ασθενών δεν σηματοδοτεί παρότρυνση σε άσκηση βίας και καταστρατήγηση βασικών δικαιωμάτων των ψυχικά πασχόντων; Δεν είναι, δηλαδή, σκανδαλώδες ότι η ασυδοσία και η «κατάσταση εξαίρεσης» μέσω της οποίας η κυρίαρχη ψυχιατρική αντιμετωπίζει τους ψυχικά πάσχοντες, αυτή που κρύβεται πίσω από τα ποικίλων ειδών προσχηματικά πρωτόκολλα, γίνεται, και επίσημα, ο «κανόνας»;
Η τοποθέτηση υπέρ της συνέχισης των ακούσιων νοσηλειών σε ιδιωτικές κλινικές και υπέρ των μηχανικών καθηλώσεων ακόμα και των εκουσίως νοσηλευομένων δεν είναι ένα ακαδημαϊκό ζήτημα. ΄Έχει σχέση με τα διαπλεκόμενα συμφέροντα πολλών εκ των μελών της ΕΨΕ, συνυφασμένων με την ανεμπόδιστη λειτουργία ως συγκοινωνούντων δοχείων του πανεπιστήμιου, του ιδιωτικού και του δημόσιου τομέα, από τη μια και υπέρ της κατοχύρωσης της ατιμωρησίας της όποιας ψυχιατρικής κατασταλτικής ασυδοσίας, από την άλλη. Η Ειδική Επιτροπή χάνει έτσι πλήρως την όποια αξιοπιστία της όταν θεωρεί ως απλή «ελευθερία έκφρασης» την επίσημη θέση της ΕΨΕ υπέρ της ορθότητας πρακτικών που καταστρατηγούν βασικά (και συνταγματικά κατοχυρωμένα) δικαιώματα, αθωώνοντάς την με το ελαφρυντικό της «ελεύθερης έκφρασης». Γιατί δεν μπορείς, από τη μια, να λες ότι παρεμβαίνεις σ΄αυτή ή στην άλλη περίπτωση καταστρατήγησης δικαιωμάτων και, από την άλλη, να έχεις ήδη καθαγιάσει το ανεμπόδιστο της καταστρατήγησής τους.
30/11/2019
«Μπορεί τ’ άσυλα να ξανανοίξουν και οι πόρτες να είναι πιο κλειστές από πριν, ξέρω ότι μπορεί να συμβεί, το κύριο όμως είναι ότι αποδείξαμε ότι υπάρχει ένας άλλος τρόπος για να νοιαζόμαστε για τον «τρελό» και αυτό είναι μια μαρτυρία αναμφισβήτητη«.
Franco Basaglia, Conferenze Brasiliane, 1979
Με αφορμή την εμπειρία της επίσκεψης μερικών από εμάς (πρόσφατα ή και παλιότερα) στις δομές Ψυχικής Υγείας της Τεργέστης σας καλούμε σε μια διερεύνηση της δομής των υπηρεσιών ψυχικής υγείας στην κοινότητα και σε μια συζήτηση για την αποϊδρυματοποίηση ως εμπειρία, ως ιστορική διαδικασία αλλά και ως παράδειγμα ευρύτερων πολιτικών διεκδικήσεων.
Η συζήτηση θα πραγματοποιηθεί την Παρασκευή 29/11/2019, στις 19.00, στην αίθουσα της «Παναρκαδικής», Τζωρτζ 9.
Το καλοκαίρι, μεταξύ άλλων, βρέθηκα και στην Τεργέστη. Μια πόλη πανέμορφη, με σπουδαία ιστορία, για όσ@ ασχολούμαστε με τα ζητήματα που αφορούν την ψυχική υγεία (κι όχι μόνο), αφού εκεί, στο τοπικό ψυχιατρείο (όπως και στο κοντινό της Gorizia), ο Franco Basaglia έκανε τη δική του επανάσταση.
Αν δεν θυμάστε τι συνέβη βέβαια ή δεν ξέρετε καν, σας προτείνω να διαβάσετε αυτή κι αυτή την ανάρτηση, που θα σας διευκολύνουν μιας και δεν θα γράψω πολλά σήμερα, εσκεμμένα. Πρόκειται να γίνει σύντομα μια εκδήλωση, στην οποία θα ειπωθούν από συναδέλφους περισσότερα και κρίνω σκόπιμο γι’ αυτό ακριβώς, να είμαι όσο το δυνατόν πιο φειδωλή.
Μιας κι είχα άλλα σχέδια, για να πω την αλήθεια, δεν σκόπευα να ξαναεπισκεφτώ το συγκεκριμένο χώρο, τον Ιούλιο που πήγα. Με κάποιες πόλεις άλλωστε έχω δύσκολη «σχέση» κι η Τεργέστη είναι μία απ’ αυτές. Αλλά σκέφτηκα ότι ήταν κρίμα να βρίσκομαι εκεί και να μην τραβήξω έστω λίγες φωτογραφίες για να τις μοιραστώ μαζί σας. Kι αυτό έκανα.
Σε καμία περίπτωση βέβαια, δεν εξάντλησα το «θέμα» μου φωτογραφικά, ώστε όταν με το καλό πάτε κι εσείς να μπορέσετε να δείτε κι άλλα πράγματα (όπως για παράδειγμα τα συνθήματα στους τοίχους, πρωτότυπα δημοσιεύματα κ.α). Το πιο χρήσιμο βέβαια, θα είναι να ξεναγηθείτε κιόλας στο σημερινό σύστημα υπηρεσιών ψυχικής υγείας, αλλά αν δεν είναι εφικτό, θα γίνει κι η εκδήλωση που προανέφερα κι έτσι θα έχετε την ευκαιρία να μάθετε αρκετά πράγματα.
Το να βλέπω τα παλιά κλουβιά, τα σκουριασμένα κρεβάτια, το γαλάζιο άλογο (Marco Cavallo), να περιδιαβαίνω πάλι αυτούς τους δρόμους και να διαβάζω στίχους (όπως εκείνους του John Keats για την ομορφιά και την αλήθεια), κείμενα της τότε εποχής κ.α., μ’ έκαναν να σκεφτώ πολλά όχι μόνο για το παρελθόν αυτού του χώρου, αλλά και γενικότερα για το παρόν και το μέλλον της ψυχικής υγείας.
Πόσα πράγματα έγιναν δυνατά λόγω του Basaglia, αλλά και πόσα ακόμη απομένει να γίνουν απ’ τη στιγμή που οι καθηλώσεις, οι πάμπολλες ακούσιες νοσηλείες κι οι άθλιες συνθήκες σε πολλά ψυχιατρεία, καλά κρατούν στις μέρες μας. Αυτά υποθέτω όμως, ότι θα τα συζητήσουμε όλ@ μαζί. Και στο μέλλον, θα συμπληρωθεί κι αυτή η ανάρτηση. Το υπόσχομαι.-
ΥΓ: Όλες οι φωτογραφίες τραβήχτηκαν από μένα (Ιούλιος 2019) κι έχουν ανέβει ήδη στο flickr . Ορισμένες και στο instagram.
Καλούμε όλες και όλους στην επόμενη «εκπαιδευτική συνάντηση» της «Πρωτοβουλίας για ένα Πολύμορφο Κίνημα στην Ψυχική Υγεία», την Παρασκευή, 15 Νοεμβρίου 2019, ώρα 19.00, που θα έχει ως θέμα:
«Μια συζήτηση, ‘εφ΄ όλης της ύλης’, με τον Κώστα Μπαϊρακτάρη».
Ο Κ. Μπαϊρακτάρης είναι τ. αναπληρωτής καθηγητής Ψυχολογίας στο ΑΠΘ, με πλούσια και εμβληματική δράση σε πρακτικές και εμπειρίες αμφισβήτησης και αποδόμησης του κυρίαρχου ψυχιατρικού (και ψυχολογικού) παραδείγματος, στο ΨΝΘ, στη Λέρο, στο ίδιο το Πανεπιστήμιο.
Η συνάντηση θα γίνει στην αίθουσα της «Παναρκαδικής», οδός Τζωρτζ 9, 1ος όροφος (κοντά στην πλ. Κάνιγγος).
