Σε ποιες χώρες χορηγούνται τα περισσότερα ηλεκτροσόκ, σε ποιες απαγορεύονται και τι θέση καταλαμβάνει η Ελλάδα, άραγε σ’ αυτήν την ιδιότυπη λίστα, είναι μερικές μόνο απ’ τις απορίες, που θα σας λύσει το συγκεκριμένο βιβλίο, που κυκλοφορεί απ’ τις εκδόσεις «Νησίδες», σε μετάφραση της Άννας Εμμανουηλίδου.
Κι ακόμη θα πληροφορηθείτε όσα το διαβάσετε, τι έχει αλλάξει σε σχέση με το παρελθόν, όσον αφορά τη χρήση, τις ενδείξεις, την ορολογία, τα μηχανήματα που χρησιμοποιούνται. Ποιες είναι οι ήπιες παρενέργειες, ποιοι οι σοβαροί κίνδυνοι αλλά και ποια τα πλεονεκτήματα, σύμφωνα με την κυρίαρχη ψυχιατρική.
Με εκτενή κι ενδελεχή μελέτη, ο Πέτερ Λέμαν, παραθέτοντας πάντα τις πηγές του, εξηγεί γιατί το ηλεκτροσόκ θεωρείται ως ύστατο θεραπευτικό μέτρο απ’ τους υπέρμαχους κι εξετάζει αν όντως είναι αληθινά έτσι. Παράλληλα, μάς παρουσιάζει τα στοιχεία όσων έχουν κάνει έρευνες κι έχουν πάρει δημόσια θέση κατά και θίγει ακόμη ακόμη και τα μεθοδολογικά προβλήματα των διεξαγόμενων μελετών.
Αν αναρωτιέστε πάντως, γιατί αυτό το βιβλίο ασχολείται τώρα μ’ ένα τέτοιο θέμα, στο οπισθόφυλλο, σε λίγες γραμμές, εξηγούνται οι λόγοι : «Όσοι πιστεύουν ότι το ηλεκτροσόκ ανήκει στην γκρίζα προϊστορία της ψυχιατρικής κάνουν λάθος. Παγκοσμίως, ο αριθμός των αιτήσεων για την αγορά μηχανημάτων ηλεκτροσόκ αυξάνεται. Σύμφωνα με μία εκτίμηση του 2013 από τους λάτρεις του ηλεκτροσόκ, περίπου 2-3 εκατομμύρια άνθρωποι δέχονται ετησίως ηλεκτροσόκ».
Τα ηλεκτροσόκ, για όσα άτομα δε γνωρίζουν να εξηγήσω ότι, χορηγούνται με σκοπό την πρόκληση επιληπτικών κρίσεων που θεωρείται πως επιφέρουν βελτίωση, όταν τα συμπτώματα μειζόνων -ως επί το πλείστον- ψυχιατρικών διαταραχών επιμένουν, γίνονται χρόνια κι οι ειδικοί έχουν εξαντλήσει (;) τις όποιες άλλες τους επιλογές.
Διάβαζα μάλιστα πρόσφατα, αυτό το σχετικό άρθρο του Independent, που υπογράφει η Maya Oppenheim και το δανείστηκα απ’ την Κωνσταντίνα Πουρσανίδου (μέλος, μεταξύ άλλων, της συντακτικής ομάδας του περιοδικού Asylum Magazine και συν-διευθύντρια του Survivor Researcher Network, UK). Το μετέφρασα (προσθέτοντας απλές σημειώσεις όπου το έκρινα απαραίτητο, σε παρενθέσεις) και διάλεξα μερικά αποσπάσματα που σχετίζονται με ορισμένα στοιχεία, που θίγονται και στο βιβλίο απ’ τον Πέτερ Λέμαν κι έχει σημασία να έχουμε υπόψη, όπως για παράδειγμα ότι οι γυναίκες είναι η πληθυσμιακή ομάδα που δέχεται τα περισσότερα ηλεκτροσόκ παγκόσμια, σε κάθε χώρα που εφαρμόζεται το ηλεκτροσόκ. Ειδικά για την Αγγλία:
«Τα δεδομένα του NHS που είδε ο The Independent αποκαλύπτουν την κλίμακα της ηλεκτροσπασμοθεραπείας (ECT) που συνταγογραφείται δυσανάλογα σε γυναίκες, οι οποίες αποτελούν τα δύο τρίτα των ασθενών που λαμβάνουν τη θεραπεία. Οι επαγγελματίες υγείας έχουν προειδοποιήσει ότι η θεραπεία μπορεί να προκαλέσει εγκεφαλική βλάβη, σε σημείο τέτοιο ώστε οι λήπτριες/ες (που την υφίστανται) να μην μπορούν να αναγνωρίσουν την οικογένεια και τους φίλους τους ή να κάνουν βασικές μαθηματικές πράξεις. Ενώ ορισμένοι ασθενείς λένε ότι η θεραπεία τους βοήθησε βαθιά, κορυφαίες φιλανθρωπικές οργανώσεις (σημ: που ασχολούνται με τέτοια ζητήματα, όπως η Mind, η Rethink Mental Illness, η Agenda κ.α.) την έχουν χαρακτηρίσει «επιβλαβή» και «ξεπερασμένη» και ζήτησαν να σταματήσει η χρήση της εν αναμονή μιας επείγουσας αναθεώρησης ή να απαγορευτεί εντελώς…»
Και λίγο παρακάτω ένας απ’ τους ανθρώπους που μίλησαν στην εφημερίδα, ο κορυφαίος ειδικός ο Δρ. Read, προσθέτει: «Μελέτες διαπιστώνουν ότι μεταξύ 12 και 55 τοις εκατό των ανθρώπων παθαίνουν μακροχρόνια ή μόνιμη εγκεφαλική βλάβη που οδηγεί σε απώλεια μνήμης», και «γνωρίζουμε επίσης ότι οι γυναίκες και οι ηλικιωμένοι που είναι οι ομάδες-στόχοι, είναι παραδόξως πιο πιθανό να υποστούν απώλεια μνήμης σε σχέση με άλλα άτομα. Θα πρέπει να είναι οι ομάδες που τους χορηγείται λιγότερο λόγω των κινδύνων». Κι όμως είναι οι ομάδες που τους χορηγείται περισσότερο και δυστυχώς ηλεκτροσόκ, υφίστανται και παιδιά. Για να δούμε όμως τι ακόμη επισημαίνει το άρθρο και λέει ένας άνθρωπος που έχει προσωπική εμπειρία:
«Ο Δρ Cunliffe, κάνοντας εκστρατεία για μια έρευνα σχετικά με τον τρόπο χρήσης του ECT στο Ηνωμένο Βασίλειο, υποστήριξε ότι οι ψυχίατροι «υποβαθμίζουν» τις παρενέργειες και αποτυγχάνουν να προειδοποιήσουν σωστά τους ασθενείς. Σημείωσε ότι οι κατασκευαστές (σημ: μηχανημάτων ηλεκτροσόκ) έχουν μια λίστα με προειδοποιήσεις ότι η ECT μπορεί να προκαλέσει εγκεφαλική βλάβη γραμμένη στο εγχειρίδιο του μηχανήματος και προτρέπουν ρητά όλους τους επαγγελματίες υγείας να ενημερώνουν τους ασθενείς για παρενέργειες. Ωστόσο, οι επαγγελματίες υγείας δεν επιδιώκουν σωστά τη συγκατάθεση για την ECT απ τους ασθενείς ή δεν τους παρακολουθούν επαρκώς ενώ περνούν από θεραπεία, ισχυρίστηκε…»
Ποια είναι αυτή όμως αυτή η «μικρή δόση ηλεκτρισμού» άραγε που χορηγείται κατά τη διάρκεια του ηλεκτροσόκ; Στο βιβλίο του Λέμαν, αναγράφονται τα εξής που έχει εξηγήσει ο Asmus Finzen: «Στην περίπτωση της ηλεκτρικής απινίδωσης της καρδιάς μετά από καρδιακή ανακοπή, τα ηλεκτροσόκ θα δίνονταν στην καρδιά για 4 χιλιοστά του δευτερολέπτου, ενώ στην περίπτωση των ηλεκτροσόκ στον εγκέφαλο για 1 έως 6 δευτερόλεπτα…»
Και δεν υπάρχει άραγε τρόπος να προστατευτεί ο κάθε χρήστης υπηρεσιών ψυχικής υγείας από μια τέτοια χορήγηση, έγκαιρα, αν το επιθυμεί; Μήπως η ψυχιατρική διαθήκη θα μπορούσε ν’ αποτελέσει ένα ανάχωμα; Θα το μάθετε φτάνοντας στο τέλος του εξαιρετικά χρήσιμου και διαφωτιστικού, βιβλίου, που θεωρώ ότι δεν είναι αυστηρά προορισμένο για όσα από ‘μας ασχολούμαστε με τα ψυχιατρικά θέματα, αλλά καλό θα ήταν να διαβαστεί από κάθε ενδιαφερόμενο, μιας και τέτοια ζητήματα πρέπει ν’ απασχολούν όλη την κοινωνία.-