Višegrad – Andrićgrad: Βόλτα στο Γεφύρι του Δρίνου και στις καινούριες γειτονιές του – Mέρος ΙΙ

Μονάχα μια φορά το χρόνο το γεφύρι πλημμύριζε φως πέρα ως πέρα. Αυτό γινόταν στις 18 Αυγούστου το βράδυ, κάθε χρόνο, στα γενέθλια του αυτοκράτορα Φραγκίσκου Ιωσήφ. Οι αρχές στόλιζαν από την παραμονή το γεφύρι με γιρλάντες από φύλλα και λουλούδια και σειρές από μικρά πεύκα, και με το που σκοτείνιαζε, άναβαν όλα τα φανάρια και μια ολόκληρη σειρά από μικρά φωτάκια που φώτιζαν τον κόσμο όλο. Τα μικρά διάσπαρτα φωτάκια, εκατοντάδες κονσερβοκούτια γεμισμένα με λίπος και στεαρίνη, έφεγγαν πάνω στα πεζούλια του γεφυριού. Φωτιζόταν το μεγαλύτερο μέρος του, ενώ οι άκρες κι οι κολώνες που το στηρίζουν ήταν στο σκοτάδι, κι έτσι το φωτεινό κομμάτι του γεφυριού φαινόταν ξεκομμένο και μετέωρο στο κενό. Οι γιορτές όμως τελειώνουν γρήγορα και τα φώτα σβήνουν. Την άλλη μέρα κιόλας το γεφύρι είναι πάλι ίδιο, όπως και τις καθημερινές…

Ίβο Άντριτς

(απόσπασμα απ’ το μυθιστόρημα «Το γεφύρι του Δρίνου», μτφ: Χρήστος Γκουβής, εκδ: «Καστανιώτη», 1997)

Višegrad, Ιούλιος του 2018 (φωτογραφία: προσωπικό αρχείο)

Ακόμα τις καθημερινές είναι όμορφο αυτό το γεφύρι. Και τις μέρες και τις νύχτες που φωτίζεται με σύγχρονους πια τρόπους. Και το χειμώνα με τις μολυβένιες συννεφιές και το καλοκαίρι που οι αχτίδες του ήλιου υπογραμμίζουν κάθε χρώμα. Περισσότερο απ’ όλα όμως, το κυρίαρχο πράσινο. Οι τουρίστες πηγαίνουν για βαρκάδα στο ποτάμι, ανεβαίνουν στο κάστρο ή κάνουν βόλτα με το τρένο, οι ντόπιοι κατεβαίνουν για ψάρεμα ή για να ταξιδέψουν τις σκέψεις τους στα κρυστάλλινα νερά του Δρίνου, περπατώντας το.

Višegrad , Το ιστορικό γεφύρι του ποταμού Δρίνου, Ιούλιος του 2018 (φωτογραφία: προσωπικό αρχείο)

Οι ταξιδιώτες που γνωρίζουν την ιστορία του τόπου, ψάχνουν να δουν από κοντά το μικρό σπίτι του Ίβο Άντριτς, το μνημείο που του έφτιαξε ο γλύπτης Ljupko Antunovic απ’ το Sarajevo και ζητούν πληροφορίες στο Πολιτιστικό Κέντρο σχετικά με το πως μπορούν να δουν την «σχολική τάξη του Ίβο Άντριτς» (δηλαδή ένα χώρο διακοσμημένο όπως συνηθιζόταν να είναι τα Δημοτικά Σχολεία στις αρχές του 19ου αιώνα, αφιερωμένο σε κείνον, όπου υπάρχουν και φωτογραφίες του). Περιττό να γράψω πως αν δεν έχετε διαβάσει το σπουδαίο βιβλίο του, αξίζει να βάλετε στόχο τώρα να το κάνετε. Όλα όσα έγραψε έχουν μεγάλο ενδιαφέρον, φυσικά, αλλά για ευνόητους λόγους σήμερα στο προσκήνιο είναι «Το γεφύρι του Δρίνου».

Višegrad , Γενική άποψη της πόλης, όπου φαίνεται στα δεξιά κι η ορθόδοξη σερβική εκκλησία της Παρθένου Μαρίας, Δεκέμβρης του 2019 (φωτογραφία: προσωπικό αρχείο)

Το Višegrad των σχεδόν 12 χιλιάδων κατοίκων (οι 5.862 εξ’ αυτών κατοικούν στο κέντρο κι οι υπόλοιποι στην ευρύτερη περιοχή), σύμφωνα με την υπογραφή του 2013, έχει πια στην συντριπτική του πλειοψηφία χριστιανικό πληθυσμό (γι’ αυτό άλλωστε κι αποτελεί τμήμα της Σερβικής Δημοκρατίας όπου τελευταία πληθαίνουν οι συζητήσεις περί απόσχισης ) κι ας μη λείπουν τα τζαμιά απ’ το τοπίο. Η ορθόδοξη σερβική εκκλησία της Παρθένου Μαρίας είναι ένα πολύ όμορφο, λευκό κτίριο, χτισμένο απ’ το 1884 που φαίνεται κι απ’ το Δρίνο. Στο Μοναστήρι της ιστορικής πόλης του Dobrun (γνωστό κι ως Kruševo) δεν πήγα, αλλά αν σας ενδιαφέρει να έχετε υπόψη την ύπαρξή του. Για τα spa και τι λοιπές ανέσεις που δεν άπτονται των ενδιαφερόντων μου, δε μπορώ να σας διαφωτίσω, αλλά θα βρείτε πληροφορίες εύκολα αν ψάξετε. Πιο χρήσιμο ίσως πάντως είναι να σας προτείνω να περάσετε απ’ το Visegrad House, όπου θα βρείτε λογής λογής τοπικά παραδοσιακά προϊόντα.

Andrićgrad, μνημείο Ivo Andrić, Δεκέμβρης 2019 (φωτογραφία: προσωπικό αρχείο)

Ο μεγαλύτερος όγκος των τουριστών πάντως είναι βέβαιο ότι πηγαίνει πια στο Andrićgrad, μια πόλη μες την πόλη, σχεδιασμένη απ’ τον Emir Kusturica κι αφιερωμένη στον Ίβο Άντριτς (υπάρχει κι αντίστοιχο ινστιτούτο), που βρίσκεται πολύ κοντά στο κέντρο του Višegrad. Κι ο λόγος που έφτασε ως εδώ η διήγησή μου και τώρα σας γράφω γι’ αυτήν, είναι η αμηχανία που μου προκαλεί. Πρόκειται για ένα πολύ μεγάλο project τελειωμένο θεωρητικά, αλλά όχι πλήρως μάλλον ακόμη (άκουσα τουλάχιστον δύο ξεναγούς διαφορετικών γκρουπ να «απολογούνται» για κτίρια που δεν έχουν ολοκληρωθεί). Διαθέτει ξενοδοχεία, εστιατόρια, κινηματογράφους, γκαλερί, βιβλιοπωλείο, εκκλησία κ.α. Έχει πολύ ενδιαφέρουσες γωνιές, οπωσδήποτε (γράφει κι ο Γιώργος Στάμκος στο βιβλίο του περισσότερα γι’ αυτό).

Andrićgrad, η θέα του δρόμου Mlada Bosna απ’ τον πρώτο όροφο του Cafe Goya, Δεκέμβρης 2019 (φωτογραφία: προσωπικό αρχείο)

Παρ’ όλα αυτά, δεν κρύβω κιόλας, πως όσο λάτρεψα το χαριτωμένο φολκλόρ στο Küstendorf (δηλαδή στο «χωριό του Εμίρ Κουστουρίτσα για το οποίο σας έχω γράψει τις εντυπώσεις μου εδώ), τόσο αποστασιοποιήθηκα στο Andrićgrad, μετά από αρκετές βόλτες. Κάθισα λοιπόν με την ησυχία μου στο Cafe Goya, που σίγουρα μου άρεσε πολύ, προσπαθώντας ν’ αποφύγω τους σωματοφύλακες που συνωστίζονταν εκεί γύρω, μιας κι επίσημοι απ’ την κυβέρνηση είχαν μόλις φτάσει στη Σερβική Πρεσβεία κι ύστερα επέστρεψα στο Višegrad. Παρά το ότι με αγγίζει πολύ η ενωτική (ας την χαρακτηρίσω έτσι) φιλοσοφία του Kusturica, οι λόγοι δημιουργίας αυτού του μέρους δηλαδή όπου έγινε προσπάθεια να συνδυαστούν στυλ διαφορετικών εποχών, για τα δικά μου γούστα είναι πολύ τουριστικό . Δεν λέει τίποτα όμως αυτό. Εσείς να πάτε, αν έχετε την ευκαιρία (δείτε εδώ κι άλλες φωτογραφίες). Γιατί καλύτερα γενικώς, είναι να ‘χει ο καθένας μας δική του γνώμη.

Andrićgrad, Η ορθόδοξη Εκκλησία, Δεκέμβρης 2019 (φωτογραφία: προσωπικό αρχείο)

Κλείνοντας την ανάρτηση πάντως, θα σας εξομολογηθώ ότι φεύγοντας απ’ το Višegrad τον περασμένο Δεκέμβρη, με θυμάμαι να περνάω έξω απ’ το Πολιτιστικό Κέντρο, (όπου στεγάζεται η Βιβλιοθήκη «Ivo Andric» η οποία διαθέτει περισσότερα από 40.000 βιβλία, εκτίθενται έργα τέχνης στην τοπική Πινακοθήκη, γίνονται ποικίλες εκδηλώσεις) και να παρατηρώ το παλιό, αποσυρμένο τρένο. Καθώς έβλεπα με την άκρη του ματιού μου την φωτεινή επιγραφή «Ι love Visegrad» ν’ αναβοσβήνει, μοιραία αναρωτήθηκα αν θα με φέρει ξανά ο δρόμος, στα ίδια μέρη. –

Višegrad , Η θέα της πόλης από μακριά κι ο ποταμός Δρίνος, Ιούλιος του 2018 (φωτογραφία: προσωπικό αρχείο)

*Όλες οι φωτογραφίες τραβήχτηκαν από μένα το 2018 και το 2019 κι έχουν ανέβει ήδη στους προσωπικούς λογαριασμούς που διατηρώ σε flickr και instagram, αντίστοιχα.

ΠΗΓΕΣ:

-https://visegradturizam.com/ci/atrakcije/spomen-ucionica-ive-andrica/

-http://www.atrium-see.eu/index.php?option=com_k2&view=item&id=171:cultural-center-in-visegrad&Itemid=157

-https://www.andricgrad.com/

-http://www.andricevinstitut.org/

-https://www.theguardian.com/world/2012/oct/11/serb-director-emir-kusturica-visegrad-andricgrad

-http://thesrpskatimes.com/andricgrad-the-clash-of-cultures-at-the-bridge-in-visegrad-photo-video/

Višegrad – Andrićgrad: Βόλτα στο Γεφύρι του Δρίνου και στις καινούριες γειτονιές του – Mέρος Ι

Ο μαστρ-Αντόνιγε έφερε από τη Δαλματία περίφημους τεχνίτες σχοινάδες και καπάρωσε όλη την παραγωγή λιναριού απ’ όλες τις γειτονικές περιοχές. Οι τεχνίτες αυτοί έστριβαν μέσα σε ειδικές παράγκες το λινάρι κι έφτιαχναν χοντρά σκοινιά, πολύ γερά. Οι Έλληνες μαραγκοί πάλι, με σχέδια δικά του και του Τοσούν εφέντη, έφτιαχναν ξύλινους γερανούς με τροχαλίες, τους έβαζαν πάνω σε σχεδίες και μ’ εκείνα τα χοντρόσκοινα σήκωναν και τα πιο βαριά αγκωνάρια και τα πήγαιναν δίπλα στις κολόνες που ξεφύτρωναν στη σειρά μέσα από την κοίτη του ποταμού. Για να μεταφερθεί ένα τέτοιο αγκωνάρι από την όχθη στη θέση του, στα θεμέλια του γεφυριού έπαιρνε και τέσσερις μέρες…

Ίβο Άντριτς

(απόσπασμα απ’ το μυθιστόρημα «Το γεφύρι του Δρίνου», μτφ: Χρήστος Γκουβής, εκδ: «Καστανιώτη», 1997)

.

Το περίφημο γεφύρι του Δρίνου στο Višegrad

Σήμερα μας παίρνει μερικά λεπτά να το περπατήσουμε απ’ άκρη σ’ άκρη. Το Γεφύρι του Δρίνου, εννοώ, των 197,5 μέτρων με τις κομψές καμάρες. Αυτό που ξεκίνησε να κατασκευάζεται το 1571 κι ολοκληρώθηκε το 1577, αυτό για το οποίο ο Ίβο Άντριτς (Ivo Andrić) έγραψε το συναρπαστικό ομότιτλο βιβλίο του το 1945 και που η UNESCO περιέλαβε στον Κατάλογο Παγκόσμιας Κληρονομιάς του 2007. Αλλά πόσο χρόνο χρειάστηκε για να φτιαχτεί και πόσες λαχτάρες έζησαν τότε οι τεχνίτες του, στο Višegrad (της σημερινής ανατολικής Βοσνίας, που βρίσκεται στην επικράτεια της Σερβικής Δημοκρατίας: άλλο «μπέρδεμα» κι αυτό), είχε σκεφτεί άραγε κάποια/ος/ο μας πριν διαβάσει τις σχεδόν 500 σελίδες του μεγάλου λογοτέχνη;

Ο Ivo Andrić σε τοιχογραφία στο Višegrad (φωτογραφία: προσωπικό αρχείο)

Εγώ τουλάχιστον αυτό σκεφτόμουν όσο το διέσχιζα με την ησυχία μου παρά το τσουχτερό κρύο, τον περασμένο Δεκέμβρη. Παρόμοιες σκέψεις έκανα και τον Ιούλη του 2018 που πάλι βρέθηκα στην πόλη κι έβλεπα ερχόμενη απ’ το Sarajevo απ’ την μια πλευρά του δρόμου τις σημαίες της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης κι απ’ την άλλη αυτές της Σερβικής Δημοκρατίας. Την περίπλοκη αυτή πολιτική κατάσταση δεν θα σας την αναλύσω τώρα εγώ, αλλά αν διαβάσετε αυτά που υπάρχουν εδώ γραμμένα, θα καταλάβετε. Σημασία έχει πως το γεφύρι ενώνει τις δυο όχθες του ποταμού, που κάποτε οι ταξιδιώτες τον περνούσαν μόνο με βάρκα. Κι αν φούσκωνε ο Δρίνος έπρεπε να περιμένουν πολύ και βέβαια να διανυκτερεύσουν στην περιοχή. Και κάποιος αποφάσισε να τους λύσει το πρόβλημα.

Το άγαλμα του Mehmed Paša Sokolović στο Višegrad (φωτογραφία: προσωπικό αρχείο)

Δεν ήταν άλλος απ’ τον τότε Μεγάρο Βεζύρη, τον Mehmed Paša Sokolović, το άγαλμα του οποίου βλέπετε στην παραπάνω φωτογραφία. Κοιτάζει προς το μέρος του γεφυριού και πώς αλλιώς να τον παρίσταναν; Δικαιούται να το καμαρώνει έστω κι έτσι. Εκείνος έδωσε την εντολή στον αρχιτέκτονα Koca Mimar Sinan να το σχεδιάσει επειδή ήθελε να αποτίσει μ’ αυτό τον τρόπο φόρο τιμής στην πατρίδα του καθώς γεννήθηκε στο χωριό Sokolovići κοντά στο Rudo το 1505 ή το 1506, σε ορθόδοξη οικογένεια, αλλά λόγω του «Devsirme («η συμβολή στο αίμα» όπως λεγόταν, το παιδομάζωμα όπως το γνωρίζουμε εμείς) κατέληξε αξιωματικός του οθωμανικού στρατού και έγινε πολύ ισχυρός. Ο σκοπός του ήταν να βοηθηθεί, μ’ αυτό το έργο, η ανάπτυξη του εμπορίου της περιοχής και ν’ αποτελέσει το γεφύρι σύμβολο ευημερίας. Στο κέντρο υπάρχουν δύο αναθηματικές πλάκες (αυτές της ακόλουθης φωτογραφίας) που θα δείτε κι εσείς, όταν με το καλό πάτε. Είναι από λευκό μάρμαρο και περιλαμβάνουν στίχους του ποιητή Nihadi στα αραβικά (εδώ η μετάφραση), για τον κατασκευαστή και το έτος κατασκευής της γέφυρας.

Το κέντρο του γεφυριού με τις λευκές μαρμάρινες πλάκες στα αραβικά (φωτογραφία: προσωπικό αρχείο)

Το γεφύρι βέβαια αφού ολοκληρώθηκε, χρειάστηκε ν’ ανακαινιστεί πολλές φορές μετέπειτα. Δηλαδή το 1664, 1875, 1911, 1940 και τη διετία 1950-52. Τρεις από τις έντεκα καμάρες του καταστράφηκαν κατά τη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου και πέντε υπέστησαν βλάβη κατά τη διάρκεια του Β Παγκοσμίου Πολέμου, αλλά οι ζημιές στη συνέχεια αποκαταστάθηκαν. Πολλές αιματηρές συγκρούσεις βέβαια διαδραματίστηκαν κοντά του και γύρω του στη διάρκεια του πολέμου της Γιουγκοσλαβίας κι αρκετοί άνθρωποι ένθεν και ένθεν -ακόμη και μικρά παιδιά λένε κάποιες πηγές- πυροβολήθηκαν, σφαγιάστηκαν ή ρίχτηκαν στο ποτάμι απ’ τις καμάρες του, τότε.

To φράγμα της Bajina Bašta όπως φαίνεται απ’ το εθνικό πάρκο της Σερβίας, Tara (φωτογραφία: προσωπικό αρχείο)

Στις 19 Απριλίου του 2010 συμφωνήθηκε νέα ανακαίνιση της γέφυρας και το καλοκαίρι της ίδιας χρονιάς, όταν τα νερά της λίμνης Perućac κατέβηκαν αρκετά, λόγω των εργασιών συντήρησης στο φράγμα της Bajina Bašta βρέθηκαν τα πρώτα λείψανα στα νερά του Δρίνου σ΄αυτό το σημείο Ως το φθινόπωρο μετρήθηκαν περίπου 400. Ελάχιστοι νεκροί ήταν απ’ τον Α’ και Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, η συντριπτική πλειοψηφία είναι θύματα, όπως πιστεύεται, του πολέμου του Κοσσυφοπεδίου. Είναι απ’ τα γεγονότα που δεν θα ‘θελα να γνωρίζω ομολογώ, που τα σκέφτομαι αναπόφευκτα όταν είμαι εκεί και βλέπω τους ντόπιους να προσπαθούν να συνεχίσουν τη ζωή τους. Βγάζοντας φωτογραφίες, προσέχοντας τα γκράφιτι των ερωτευμένων (υπάρχουν και τέτοια ευτυχώς), αντιχαιρετώντας τους περαστικούς και σχεδιάζοντας στο νου μου τα κεφάλαια του βιβλίου που γράφω γι’ αυτά τα μέρη, κάνω κι εγώ τη δική μου προσπάθεια να ξεχάσω κι αφήνω την ομορφιά του τοπίου να με παρασύρει. Γιατί δεν έχω άλλο αντίδοτο απ’ αυτό, στη φρίκη.

Η τεχνητή λίμνη Perućac, αποτελεί το φυσικό σύνορο μεταξύ Σερβίας και Βοσνίας-Ερζεγοβίνης (φωτογραφία: προσωπικό αρχείο)

.

(συνεχίζεται)

.

.

*Όλες οι φωτογραφίες τραβήχτηκαν από μένα το 2018 και το 2019 κι έχουν ανέβει στους λογαριασμούς μου στο flickr και στο instagram. Όσο για τις πηγές που χρησιμοποίησα, θα τις βρείτε στο τέλος της επόμενης ανάρτησης.

.

.

«Ζώντας» στους πίνακες του Vincent Van Gogh : La Nuit Etoilée

Η αφίσα της έκθεσης, στην Arles (φωτογραφία: προσωπικό αρχείο)

Την αφίσα που βλέπετε παραπάνω την πρόσεξα μια νύχτα του περασμένου Ιουλίου, σε μια μικρή πλατεία της Αρλ στη Νότια Γαλλία. Αφορούσε μια έκθεση, την παρακολούθηση της οποίας σαν εμπειρία τουλάχιστον, την έχουμε βιώσει με παρόμοιο τρόπο στην Ελλάδα, στο Μέγαρο Μουσικής, όσ@ βέβαια βρεθήκαμε εκεί.

Έληξε πρόσφατα κι έστω και μέσω του παραπάνω video ( κι αυτών που θα βρείτε εδώ κι εδώ) σκέφτηκα να τη μοιραστώ μαζί σας και να σας γράψω λίγα πράγματα πριν σας αφήσω να την απολαύσετε, μιας και περισσότερα αν θέλετε, μπορείτε να διαβάσετε στο επίσημο site. Η διάρκειά της λοιπόν ήταν 35 λεπτά και σε 1500 τ.μ. προβάλλονταν πάνω από 2000 εικόνες (κινούμενες) των πιο διάσημων ζωγραφικών έργων του Van Gogh, υπό τη συνοδεία μουσικής υπόκρουσης.

Είχε δοθεί μια έμφαση στα έργα που δημιούργησε όσο έζησε στην Αρλ, στο Παρίσι, αλλά και στην περίοδο που η Ιαπωνική Τέχνη τον γοήτευσε και τον επηρέασε. Οι θεατές ένιωθαν σαν να «ζούσαν» μέσ’ τους πίνακές του, σαν ν’ αποτελούσαν μέρος τους. Παρά το ότι θα δείτε την έκθεση απ’ την οθόνη σας, πιστεύω ότι οπωσδήποτε θα αποτελέσει αν μη τι άλλο ένα όμορφο και χαλαρωτικό διάλειμμα, απ’ την καθημερινότητά σας. Και σύντομα, θα σας γράψω κι άλλα για κείνον και για τη γυναίκα που συνήθως ξεχνάμε όσο τον θαυμάζουμε…

«Συναντήσεις» με τον Τέσλα

Užice (φωτογραφία Νο 1: προσωπικό αρχείο)

Ταξιδεύοντας στη Σερβία (και γενικότερα στις πρώην Γιουγκοσλαβικές χώρες) η αλήθεια είναι ότι δεν είναι και τόσο απίθανο να βρεθεί κανείς μπροστά σε κάποια προτομή του Τέσλα. Αλίμονο άλλωστε αν δεν τον τιμούσαν εκεί όπου και γεννήθηκε. Αλλά τον Δεκέμβριο που μόλις πέρασε, συνειδητοποίησα την έκταση του “φαινομένου”, ταξιδεύοντας στη Δυτική κυρίως Σερβία, κοντά στα σύνορα επομένως με τη Βοσνία, σ’ ένα συγκεκριμένο δηλαδή, κομμάτι της χώρας.

Beograd (φωτογραφία Νο 2: προσωπικό αρχείο)

Γι’ αυτό σκέφτηκα να κάνω αυτή την φωτογραφική ας πούμε, ανάρτηση, σήμερα που είναι κι η επέτειος του θανάτου του (πέθανε στη Νέα Υόρκη, το 1943) και θα τη συμπληρώσω μ’ όσες πληροφορίες από άλλες γειτονικές χώρες, θυμάμαι. Για τον Τέσλα δε νομίζω πως χρειάζεται να σας γράψω τώρα κάτι. Γνωρίζουμε πια το έργο του, θεωρώ, στην Ελλάδα και σ’ αυτό συνέβαλαν οπωσδήποτε και τα βιβλία του Γιώργου Στάμκου. Εδώ πάντως υπάρχει μια σχετική ανάρτηση που μπορείτε να συμβουλευτείτε, αν θέλετε να μάθετε περισσότερα ή αν οι πληροφορίες στο μυαλό σας είναι αποσπασματικές.

Küstendorf (φωτογραφία Νο 3: προσωπικό αρχείο)

Στο Βελιγράδι, το 2018, είχα ήδη τραβήξει μεταξύ άλλων τη φωτογραφία No 2 που βλέπετε παραπάνω, στο Μουσείο που είναι αφιερωμένο σε κείνον. Αυτή τη φορά πάντως, η πρώτη μας “συνάντηση” (αν εξαιρέσω τα χαρτονομίσματα των 100 δηναρίων που έχουν τη μορφή του), έγινε στο χωριό Κούστεντορφ (η σχετική ανάρτηση για το Küstendorf , είναι αυτή) του Εμίρ Κουστουρίτσα, όπου φυσικά και υπάρχει η οδός Νίκολα Τέσλα (φωτογραφία Νο 3).

Užice (φωτογραφία Νο 4: προσωπικό αρχείο)

Η δεύτερη, ήταν στην πόλη Ούζιτσε (Užice), έξω απ’ το υδροηλεκτρικό εργοστάσιο της περιοχής (φωτογραφία Νο 7), το πρώτο μάλιστα στη Σερβία, που κατασκευάστηκε με τις αρχές του Τέσλα για το εναλλασσόμενο ρεύμα. Πρόκειται για ένα πολύ όμορφο σημείο για βόλτα, απόλυτα προσβάσιμο ακόμη και σε άτομα με ειδικές ανάγκες, μιας και ο γυάλινος ανελκυστήρας του (φωτογραφία Νο 1) κατεβάζει τους επισκέπτες ως τις όχθες του ποταμού ή τους ανεβάζει αντίστοιχα στη γέφυρα απ’ όπου έχει κάποια/ος/ο τη δυνατότητα να δει μια πανοραμική άποψη της πόλης στη σκιά του τοπικού κάστρου και βέβαια την προτομή του Τέσλα απ’ την άλλη πλευρά (φωτογραφία Νο 4), έξω απ’ το εργοστάσιο που λειτουργεί ακόμη.

Višegrad (φωτογραφία Νο 5: προσωπικό αρχείο)

Η τρίτη ήταν στο έδαφος της Βοσνίας, δηλαδή στο Βίσεγκραντ (γνωστό μας απ’ το λογοτεχνικό έργο “Το γεφύρι του Δρίνου) έξω από ένα σχολείο (φωτογραφία Νο 5) καθόλου τυχαίο, αλλά άλλη φορά θα τα πούμε αυτά κι η τέταρτη στο Άντριτσγκραντ (φωτογραφία Νο 6), στην πόλη δηλαδή που είναι αφιερωμένη στον Ίβο Άντριτς που σχεδίασε ναι, πάλι, ο Εμίρ Κουστουρίτσα. Εφοσον έχει βραβευτεί για το σχεδιασμό του Κούστεντορφ, καλά κάνει κι αξιοποιεί κι αυτό το ταλέντο του.

Andrićgrad (φωτογραφία Νο 6: προσωπικό αρχείο)

Θα σας γράψω και για τις δύο πόλεις, κάποια στιγμή, ελπίζω σύντομα, μερικά πράγματα. Για την ώρα πάντως κρατήστε στο μυαλό σας ότι Βίσεγκραντ (Višegrad) και Άντριτσγκραντ (Andrićgrad), απέχουν μόλις μερικά ..λεπτά μεταξύ τους. Μπαίνοντας στο πρώτο, παίρνεις ένα μικρό δρόμο κι αμέσως φτάνεις στο δεύτερο. Τόσο απλά.

Užice (φωτογραφία Νο 1: προσωπικό αρχείο)

Για να επιστρέψω όμως στον Τέσλα και να κλείσω την ανάρτηση αυτή, θ’ αναφέρω πως πέρυσι το καλοκαίρι στην Κροατία, πέρασα πολύ κοντά από το Posedarje, αλλά δεν είχα τα χρονικά περιθώρια να επισκεφτώ τη γενέτειρά του. Που ξέρετε όμως; Μπορεί στο μέλλον. Κάτι μου λέει, πως θα τον “συναντήσω” κι άλλες φορές ακόμη.-

.

.

.

*Όλες οι φωτογραφίες τραβήχτηκαν από μένα κι έχουν ανέβει στους προσωπικούς μου λογαριασμούς σε instagram και flickr.

Στο πολύχρωμο χωριό του Εμίρ Κουστουρίτσα

Küstendorf – Η πλατεία Νίκολα Τέσλα και στο βάθος η εκκλησία του Αγίου Σάββα (φωτογραφία: προσωπικό αρχείο)

Για να σας πάρω μαζί μου σήμερα, να επισκεφτούμε το χωριό του Κούστα, δηλαδή του Εμίρ Κουστουρίτσα, σκεφτείτε μόνο για λίγο, πως ξυπνάτε κάπου εκεί κοντά κι είναι η πρώτη νύχτα απ’ όταν φτάσατε στη Δυτική Σερβία που το πυκνό χιόνι της νύχτας έχει καλύψει σχεδόν τα πάντα. Αυτό συνέβη πραγματικά στη δική μου περίπτωση κι η αλήθεια είναι πως όταν χιονίζει στην Ελλάδα, σε πολλές περιοχές αυτό αντιμετωπίζεται σαν τόσο εξαιρετική κατάσταση (μιας και δεν είμαστε συνηθισμέν@ σε τετοια) που καλό είναι να μη βγεις απ’ το σπίτι σου. Το ίδιο σκέφτηκα κι εγώ λοιπόν. Ότι χάθηκε μάλλον η ευκαιρία αυτής της επίσκεψης και δεν μ’ άρεσε καθόλου η ιδέα.

Küstendorf – Η περιοχή κάτω απ’ την εκκλησία απ’ όπου περνάει η οδός Φ. Φελίνι (φωτογραφία: προσωπικό αρχείο)

Το διαθέσιμο αυτοκίνητο ήταν επιπλέον σχεδόν μη ορατό απ’ το χιόνι, όπως κι όλα τ’ άλλα εκεί γύρω, πράγμα που έκανε πιο αποτρεπτικό το εγχείρημα, αλλά βλέποντας με την παρέα μου από ένα μικρό ύψωμα πως φαινόταν να καθαρίζει το τοπίο σε πιο χαμηλό υψόμετρο από ‘κει που βρισκόμασταν, το τολμήσαμε. Εννοείται ότι τα εκχιονιστικά είχαν πιάσει δουλειά προφανώς απ’ τα χαράματα κι είχαν ρίξει ψιλό χαλίκι παντού, με αποτέλεσμα αν και το ύψος του χιονιού έφτανε και ξεπερνούσε κατά πολύ τους 30 πόντους, οι δρόμοι να είναι τόσο καθαροί ώστε να μην χρειαστεί καν να βάλουμε αλυσίδες στα λάστιχα.

Küstendorf – Κι ο Ντιέγκο Μαραντόνα τιμάται εδώ (φωτογραφία: προσωπικό αρχείο)

Είκοσι χιλιόμετρα και κάτι πιο κάτω λοιπόν απ’ τα 1200 μέτρα όπου και βρισκόμασταν εμείς, κοντά στα σύνορα με τη Βοσνία, βρήκαμε την πινακίδα που οδηγούσε στο χωριό του Κουστουρίτσα που οι ντόπιοι ονομάζουν Κούστεντορφ (Küstendorf). Λέγεται ότι η ονομασία βγαίνει απ’ το συνδυασμό του χαϊδευτικού του επιθέτου του (Kusta απ’ το Kusturica) και της γερμανικής λέξης «dorf» που σημαίνει χωριό. Στα γερμανικά πάντως η λέξη σημαίνει «παραθαλάσσιο χωριό», πράγμα που μοιάζει αστείο, έτσι όπως το βλέπετε περιτριγυρισμένο από βουνά. Τη δική του πόλη την έχασε στον πόλεμο, κι ήθελε να φτιάξει ένα άλλο μέρος να του τη θυμίζει όπως εξήγησε ήδη απ’ το 2004:

I lost my city [Sarajevo] during the war, now this is my home. I am finished with cities. I spent four years in New York, 10 in Paris, and I was in Belgrade for a while. To me now they are just airports. Cities are humiliating places to live, particularly in this part of the world (…)That is why I wished to build my own village. It bears a German name : Küstendorf. I will organize seminars there, for people who want to learn how to make cinema, concerts, ceramics, painting. It is the place where I will live and where some people will be able to come from time to time. There will be of course some other inhabitants who will work. I dream of an open place with cultural diversity which sets up against globalization…

Küstendorf – Στον πίνακα μια σκηνή απ’ την ταινία «Η ζωή είναι ένα θαύμα»(φωτογραφία: προσωπικό αρχείο)

Το ξύλινο αυτό παραδοσιακό χωριό με τα έντονα χρώματα στις πόρτες και τα παράθυρα, χτίστηκε εκείνη τη χρονιά (2004) λοιπόν, κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων της ταινίας «Η ζωή είναι ένα θαύμα» (Život je čudo/ Живот је чудо), γι’ αυτό απεικονίζεται κι η σκηνή με το ζευγάρι στο ιπτάμενο κρεβάτι στη φωτογραφία που βλέπετε πιο πάνω. Ο βραβευμένος σκηνοθέτης πρόσεξε τον ηλιόλουστο λόφο στη Mokra Gora κι αποφάσισε να τον αξιοποιήσει. Η πινακίδα βέβαια το αναγράφει ως Mećavnik (που σημαίνει χιονοθύελλα) κι επίσης λέγεται Drvengrad (ξύλινο χωριό) και Sharingrad (πολύχρωμο χωριό).

Küstendorf – Οδός Τσε Γκεβάρα (φωτογραφία: προσωπικό αρχείο)

Η είσοδος κοστίζει 5 ευρώ κατ’ άτομο και συναντήσαμε εκεί εκτός από λίγους ντόπιους επισκέπτες και κάποιες κοπέλες, τουρίστριες, απ’ την Κίνα. Προφανώς η φήμη του άξιου σκηνοθέτη και του χώρου αυτού έχει φτάσει πολύ μακριά. Το ξύλινο χωριό δεν ήταν χιονισμένο, αλλά η μουντή ατμόσφαιρα και το ψιλόβροχo με δυσκόλεψαν λίγο ομολογώ στις φωτογραφίες. Μικρό το “κακό” σαφώς, όμως έχει ένα νόημα να το αναφέρω. Φωτογράφισα αρκετά σημεία πάντως, όσο στο νου έπαιζαν σκηνές απ’ τις ταινίες του Κουστουρίτσα κι άκουγα γνωστές μελωδίες. Όπως θα δείτε κι εσείς οι μικροί δρόμοι του φέρουν τα ονόματα προσωπικοτήτων που θαυμάζει ο Κουστουρίτσα κι έχουν ιδιαίτερη σημασία για κείνον. Η πρώτη οδός ονομάζεται Οδός Ίβο Άντριτς και πολύ κοντά βρίσκεται η Οδός Νίκολα Τέσλα, Τσε Γκεβάρα, Νικίτα Μιχάλκοφ, αλλά κι αυτή που είναι αφιερωμένη στο Ντιέγκο Μαραντόνα.

Küstendorf -Οδός Ίβο Άντριτς (φωτογραφία: προσωπικό αρχείο)

Σε ορισμένα σημεία ολόκληροι τοίχοι φέρουν εικόνες (γκράφιτι) όπως π.χ. του Νικίτα Μιχάλκοφ, και η διακόσμηση τη στιγμή που πήγαμε εμείς ήταν Χριστουγεννιάτικη. Γιατί μπορεί ο Κουστουρίτσα να γεννήθηκε στη Βοσνία, στο Σεράγεβο, αλλά αποφάσισε το 2005 να βαφτιστεί χριστιανός. Πήρε λοιπόν το όνομα Nemanja Kusturica (Немања Кустурица) στο Μοναστήρι της Savina κοντά στο Herceg Novi, στο Μαυροβούνιο. Κι έτσι υπάρχει στο κέντρο του χωριού του ορθόδοξη Εκκλησία, αυτή του Αγίου Σάββα. Το πρότυπό του άλλωστε, για ολόκληρο αυτό το χώρο, αποτέλεσε το Σερβικό Μοναστήρι της Μονής Χιλανδαρίου που βρίσκεται στη Χερσόνησο του Άθω. Οι Σέρβοι Χριστούγεννα γιορτάζουν βέβαια στις 7 Ιανουαρίου, αλλά στολίζουν κι εκείνοι πολύ νωρίτερα, όπως κι εμείς. Το σκεπτικό του Κουστουρίτσα πάντως, σχετικά με την αλλαγή θρησκεύματος είναι αυτό:

My father was an atheist and he always described himself as a Serb. OK, maybe we were Muslim for 250 years, but we were Orthodox before that and deep down we were always Serbs, religion cannot change that. We only became Muslims to survive the Turks.

Küstendorf – Η εκκλησία του Αγίου Σάββα (φωτογραφία: προσωπικό αρχείο)

Το χωριό, ίσως να το γνωρίζετε ότι φιλοξενεί το ομότιτλο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου και Μουσικής (σε λίγες μέρες μάλιστα, δηλαδή στις 13 Ιανουαρίου αρχίζει το 13ο της ιστορίας του) και διαθέτει επίσης βιβλιοθήκη (Ivo Andrić Library), θέατρο, αμφιθέατρα, γκαλερί, γήπεδο τένις, θερμαινόμενη πισίνα, ζαχαροπλαστείο, «φυλακή» κ.α. Δεν επιτρέπονται εδώ χημικά επεξεργασμένα προϊόντα ή προϊόντα πολυεθνικών εταιρειών. Τα λαχανικά που καλλιεργούνται στην περιοχή και τα γαλακτοκομικά προϊόντα απ’ τις περίπου 20 αγελάδες που διαθέτει το χωριό, χρησιμοποιούνται στα εστιατόριά του, οπότε ποιος ο λόγος; Περισσότερα μπορείτε να μάθετε εξερευνώντας τους συνδέσμους ή και διαβάζοντας αυτό το βιβλίο, κι όταν θα πάτε, θα δείτε κι άλλα. Ως συνήθως δεν εξάντλησα το θέμα φωτογραφικά…

Küstendorf (φωτογραφία: προσωπικό αρχείο)

Πηγές:

-http://mecavnik.info/

-http://kustu.com/wiki/doku.php?id=en:kuestendorf

-http://kustu.com/w2/en:life_is_a_miracle

-http://www.kustendorf-filmandmusicfestival.org/2020/

-https://www.theguardian.com/film/2005/mar/04/2

*Όλες οι φωτογραφίες τραβήχτηκαν από μένα κι έχουν ανέβει στους προσωπικούς μου λογαριασμούς, σε instagram και flickr.

Hotel Dieu: Στην Arles του Vincent Van Gogh

Η είσοδος του Hotel Dieu – Arles (φωτογραφία: προσωπικό αρχείο)

Τον περασμένο Ιούλιο βρέθηκα στο Γαλλικό Νότο. Και πιο συγκεκριμένα στην πόλη Arles, στο άσυλο της οποίας, δηλαδή στο Hotel Dieu, νοσηλεύτηκε ο Vincent Van Gogh μετά τον διαπληκτισμό του με τον Paul Gauguin τον Δεκέμβρη του 1888, κατά τη διάρκεια του οποίου έκοψε (;) μέρος του αριστερού λοβού του αυτιού του ή όλο το αριστερό αυτί σύμφωνα με άλλες μαρτυρίες.

Φτάνοντας στο Hotel Dieu – Arles (φωτογραφία: προσωπικό αρχείο)

Εδώ υπάρχει μια διεξοδική ανάλυση των γεγονότων, που συμπεριλαμβάνει την άποψη του Gauguin, το τι έγραψαν οι εφημερίδες για το θέμα κ.α. κι εδώ θα βρείτε την παρουσίαση ενός βιβλίου που εστιάζει σε όλα όσα διαδραματίστηκαν στο Κίτρινο Σπίτι, απ’ την ώρα της άφιξης του Gauguin ως το περιστατικό.

Place Felix Ray – Arles (φωτογραφία: προσωπικό αρχείο)

Σ’ αυτή την ανάρτηση που μπορείτε να συμβουλευτείτε επίσης, σας είχα γράψει διεξοδικά όσα συνέβησαν στην πόλη, που οι τότε κάτοικοί της έφτασαν ως το σημείο να μαζέψουν υπογραφές ώστε να εγκλειστεί ο σπουδαίος καλλιτέχνης στο τοπικό άσυλο. Ο 24χρονος Jean-Félix Rey (που «δεν ήταν καν ακόμα γιατρός» όπως γράφει ο François-Bernard Michel), είχε αναλάβει τη θεραπεία του και σήμερα, φτάνοντας στο Hotel Dieu πρόσεξα το δικό του όνομα στο δρόμο.

Το ακριβές σημείο όπου ζωγράφισε ο Van Gogh τον γνωστό του πίνακα στο Hotel Dieu – Arles (φωτογραφία: προσωπικό αρχείο)

Περνώντας ακολούθως την παλιά πύλη, είδα τον κήπο και το κτίριο του παλιού ψυχιατρείου ακριβώς όπως τα ήξερα απ’ τον αντίστοιχο πίνακα του Van Gogh («Garten des Ηospitals in Arles», ο τίτλος του). Τον ζωγράφισε εδώ το 1889 και πραγματικά είναι δύσκολο να σας περιγράψω το συναίσθημα του να βλέπω ότι έβλεπε κι εκείνος, όντας στο ίδιο μέρος. Ο χρόνος έτσι κι αλλιώς μοιάζει να ‘χει σταματήσει στην Arles. Η πόλη έχει διατηρηθεί όπως ήταν παλιά κι οι σύγχρονοι απόγονοι όσων έβαλαν κάποτε στο περιθώριο τον τρελό κοκκινομάλλη, τον «fou roux», όπως αποκαλούσαν τον Van Gogh, του αποδίδουν πια τις πρέπουσες ..τιμές.

Ο κήπος του Hotel Dieu – Arles (φωτογραφία: προσωπικό αρχείο)

Εκείνος έμεινε στην Arles 15 μήνες και στο διάστημα αυτό έφτιαξε περίπου 200 πίνακες και περισσότερα από 100 σχέδια, σύμφωνα με το βιβλίο που μπορείτε να συμβουλευτείτε και να δείτε εδώ . Υπήρξε κάτι παραπάνω από παραγωγικός δηλαδή, αν και τον ταλάνιζαν τόσες οδύνες. Σε διάφορα σημεία της περιοχής που απεικόνισε στους πίνακές του υπάρχουν αντίγραφα των έργων του, ο «περίπατος Van Gogh» (το πέρασμα δηλαδή απ’ τα μέρη όπου έζησε και δημιούργησε) είναι εξαιρετικά δημοφιλής και βέβαια μπορείτε όταν βρεθείτε στην πόλη να περάσετε κάποιες ώρες και στο αντίστοιχο Le Cafe La Nuit, που φέρει τ’ όνομά του. Τα υπόλοιπα που αφορούν τη ζωή του, αξίζει να τ’ ανακαλύψετε μόνες, μόνοι, μόνα σας…

Le Cafe La Nuit – Arles (φωτογραφία: προσωπικό αρχείο)

.

.

*Όλες οι φωτογραφίες της ανάρτησης τραβήχτηκαν από μένα κι έχουν ανέβει στο flickr και στο instagram αντίστοιχα. Σ’ αυτούς τους λογαριασμούς σταδιακά θα δείτε κι άλλες.