Παγκόσμιο Συνέδριο του Δικτύου Ακούγοντας Φωνές (Intervoice)

Έλαβα το μήνυμα, είναι πολύ ενδιαφέρον αυτό το Συνέδριο κι έτσι αναδημοσιεύω κι εγώ τις λεπτομέρειες: «Tο Παγκόσμιο Συνέδριο των Φωνών θα διεξαχθεί φέτος διαδικτυακά και το Δίκτυό μας ανελλιπώς συμμετέχει από το 2009. Όπως θα δείτε ως κεντρική θεματική του συνεδρίου μπαίνουν δύο ιρλανδικές λέξεις Ardán & Meitheal,  λέξεις που έχουν να κάνουν με την εμψύχωση, την αλληλεγγύη και τη συνεργατικότητα: Αrdán (προφέρεται ar-dawn) είναι μια ιρλανδική λέξη που σημαίνει πλατφόρμα, σκηνή αλλά και κάτι στο πλαίσιο της έμπνευσης ή/και της ανόρθωσης του ηθικού (‘raising one spirits’)!  Meitheal (pronounced meh-hill)  είναι επίσης ιρλανδική έκφραση με αρχαία προέλευση και δηλώνει την συνεργατική δουλειά και την αμοιβαιότητα για την κάλυψη κοινωνικών αναγκών. Αναφέρεται σε συνεργατικά εγχειρήματα όπου οι γείτονες κάνουν τις αγροτικές δουλειές τους συλλογικά βοηθώντας ο ένας την άλλη Περισσότερα εδώ: https://www.eventbrite.co.uk/e/12th-world-hearing-voices-congress-cork-ireland-1-3-sept-2021-tickets-145886254715   Από τη μεριά μας ετοιμάζουμε μια συλλογική παρουσίαση και σας καλούμε να στηρίξετε. Για όσα άτομα δεν μπορούν να παρακολουθήσουν στα αγγλικά θα φροντίσουμε να φέρουμε κάποιες από τις συζητήσεις και από τα όσα αποκομίσαμε από τη συμμετοχή μας στις ζωντανές συναντήσεις μας στο νέο χώρο.   Με εκτίμηση Ακούγοντας Φωνές Αθήνα»

ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ ‘Ψ’: ΓΙΑ ΤΟ ΦΟΝΙΚΟ ΣΤΗΝ ΚΑΛΑΜΑΤΑ: Η ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟΤΗΤΑ ΕΙΝΑΙ ΣΤΟΥΣ ΨΥΧΙΚΑ ΑΣΘΕΝΕΙΣ Ή ΣΤΗΝ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΤΟΥΣ ΕΓΚΑΤΑΛΕΙΨΗ;

Στις 3 Αυγούστου, εν μέσω του καταιγισμού των συμβάντων που σχετίζονται με την πανδημία, τις γυναικοκτονίες, τις πυρκαγιές και πλήθος άλλα, συνέβη και ένας φόνος στην περιοχή της Καλαμάτας που οι λόγοι, οι καταστάσεις που οδήγησαν σ’ αυτόν, δεν πρέπει με κανένα τρόπο να συσκοτιστούν, να διαφύγουν της προσοχής και όπως όλα, να αναχθεί, στη βάση και της κυρίαρχης γραμμής των κυβερνώντων, στην «ατομική ευθύνη» – εν προκειμένω, αυτής που πατάει στην ποικιλοτρόπως τροφοδοτούμενη κοινωνική κατασκευή του «σχιζοφρενή δολοφόνου με το μαχαίρι».

Αυτό που φαίνεται να έγινε, είναι ότι, στην Μικρή Μαντίνεια, λίγο πιο έξω από την πόλη της Καλαμάτας, ο Κ.Κ, άτομο με ψυχιατρική εμπειρία (αναφέρονται πολλαπλές ψυχιατρικές νοσηλείες) είχε, από την προηγούμενη μέρα, αναστατώσει τη «γειτονιά», που είναι ένα ξενοδοχείο και μια παραλία κάτω από σπίτι του, όταν άρχισε να ρίχνει αντικείμενα στους λουόμενους εκεί, ενώ το βράδυ χτυπούσε με βαριοπούλα τους τοίχους του σπιτιού του, που είναι μεσοτοιχία με το ξενοδοχείο και ταυτόχρονα έβαλε και φωτιά σ’ ένα δέντρο. Ειδοποιήθηκε η αστυνομία που, όμως, δεν έκανε καμιά παρέμβαση και γνωρίζοντας το «ιστορικό» του Κ.Κ, αλλά μη θέλοντας, όπως αναφέρθηκε από παρευρισκόμενους, «να ξυπνήσουν τον εισαγγελέα μέσα στη νύχτα», έφυγαν και επανήλθαν την επόμενη μέρα με την εισαγγελική παραγγελία. Το τι ακριβώς έγινε όταν του είπαν ότι είχαν πάει για να τον προσάγουν για ψυχιατρική εξέταση και νοσηλεία και τι συγκεκριμένα διαμείφθηκε μεταξύ τους, δεν είναι γνωστό. Το αποτέλεσμα ήταν ότι μπήκαν στο σπίτι όταν άκουσαν τις φωνές της μητέρας που την μαχαίρωσε θανάσιμα και, όταν τους είδε, αποπειράθηκε και ο ίδιος να αυτοκτονήσει.

Μέχρις εδώ μπορούμε να σκεφτούμε διάφορα για τον τρόπο (συχνά βίαιο) που παρεμβαίνει, ή αδιαφορεί και δεν παρεμβαίνει, η αστυνομία σε παρόμοιες και αντίστοιχες περιπτώσεις. Αυτό που εν προκειμένω δεν θίχτηκε στη όποια, ελάχιστη, δημοσιότητα πήρε το συμβάν αυτό, είναι η παντελής απουσία μιας άλλης (πέραν της αστυνομικής) «εξουσίας» – αυτής της ψυχιατρικής. Κανείς δεν αναφέρει ότι το Κέντρο Ψυχικής Υγείας (ΚΨΥ) Καλαμάτας που έχει, ή θάπρεπε να έχει (γι΄ αυτό άλλωστε υπάρχει), την θεραπευτική ευθύνη για όλα τα προβλήματα ψυχικής υγείας όλων των κατοίκων του «τομέα ευθύνης» του, είναι, από τον περασμένο Οκτώβριο, χωρίς κανένα ψυχίατρο. Οι ελάχιστοι ψυχίατροι της ψυχιατρικής κλινικής του γενικού νοσοκομείου (με δεδομένη την υποστελέχωσή της, την μείωση των κλινών κλπ), που καλούνται να αντιμετωπίσουν και να απαντήσουν, εν πολλοίς πυροσβεστικά, σε όλα τα αιτήματα για ψυχιατρική βοήθεια του νομού Μεσσηνίας, ποτέ δεν μπόρεσαν, και ούτε τους ζητήθηκε ποτέ, να έχουν την αντίληψη και την πρακτική της κοινοτικής φροντίδας για τα περιστατικά του τομέα, πόσο μάλλον όταν το ΚΨΥ έμεινε χωρίς κανένα ψυχίατρο.

Ο Κ.Κ, μ’ ένα «δύσκολο» οικογενειακό ιστορικό, ψαράς, με ψαροταβέρνα που κάποια στιγμή «ξέμεινε» και αναγκάστηκε να την κλείσει, με σοβαρά περιστατικά βίας «προς τρίτους», τα οποία τον οδήγησαν και στη φυλακή (χωρίς, ωστόσο, στις καθημερινές του σχέσεις, η συμπεριφορά του να έχει τα χαρακτηριστικά του βίαιου ατόμου), με όλο και πιο μεγάλη δυσκολία να εξασφαλίζει τα μέσα για την καθημερινή του επιβίωση (ζούσε από την ελάχιστη σύνταξη της 86χρονης μητέρας του, την οποία φρόντιζε), με πιο πρόσφατο ματαιωτικό συμβάν την περσινή απόρριψη, από το εκεί ΚΕΠΑ, του ποσοστού αναπηρίας που θα του εξασφάλιζε το γνωστό γλίσχρο μηνιαίο προνοιακό επίδομα – κι΄ αυτό παρά τις πολλαπλές ψυχιατρικές νοσηλείες του. Για μεγάλο χρονικό διάστημα έμεινε, προφανώς, χωρίς καμιά παρακολούθηση και θεραπεία λόγω της πολύμηνης παντελούς έλλειψης (έστω και ενός) ψυχιάτρου από το ΚΨΥ. Δεν ήταν η πρώτη φορά που ζούσε το «θεραπευτικό κενό», στο οποίο ζει η πλειονότητα των ψυχικά πασχόντων σ΄ αυτή τη χώρα.

Σίγουρα είναι σημαντικό να γνωρίζει κανείς πολύ περισσότερα για την ιστορία του Κ.Κ. Είναι σημαντικό να γνωρίζει τον τρόπο με τον οποίο σχετιζόταν με τη μητέρα του, όπως και τον τρόπο με τον οποίο απαντούσε στις ματαιώσεις όλα αυτά τα χρόνια. Εκείνο που φαίνεται να γνωρίζουμε, πλέον, είναι πως και οι δυο τους, μητέρα και γιος μοιάζει να αποτελούσαν εκείνα τα «δύσκολα περιστατικά» για τα οποία κανείς «δεν θέλει να ξέρει» και συχνά οι υπηρεσίες κάνουν ό,τι μπορούν για να τα «ξεφορτωθούν». Δεν μπορούμε, λοιπόν, να μην υπογραμμίσουμε την απουσία θεραπευτικής φροντίδας και τη (μη) λειτουργία – χωρίς κανένα ψυχίατρο (χώρια που και ο «ένας ψυχίατρος» ουδόλως αρκεί για μιαν ουσιαστική θεραπευτική δουλειά) – της θεραπευτικής υπηρεσίας, του ΚΨΥ.  

Ως αποτέλεσμα της πολιτικής όλων, διαχρονικά, των κυβερνήσεων να διατηρούν την ψυχική υγεία ως τον όλο και πιο «φτωχό συγγενή» ενός συστήματος Υγείας όλο και πιο υποχρηματοδοτημένου και υποστελεχωμένου, αυτή η απουσία συντελεί τα μέγιστα στην απελπισία και στο αδιέξοδο που βιώνεται και στο θυμό και στην επιθετικότητα που προκαλείται, που παράγεται σ’ ένα άτομο που έχει ριχτεί κυριολεκτικά στον κοινωνικό πάτο και στο οποίο η μόνη απάντηση που παρέχεται, όταν αυτή η οδύνη βγαίνει με εκρηκτικό τρόπο στην επιφάνεια, είναι ο «αστυνομικός τη στολή» για εκ νέου εισαγωγή στο ψυχιατρείο. Είναι περιπτώσεις σαν αυτή του Κ.Κ που έχουν, κατ΄ εξοχήν, ανάγκη την ολοκληρωμένη κοινοτική φροντίδα που, όταν υπάρχει, σχεδόν ποτέ δεν έχουν κατάληξη όπως αυτή. Η απουσία της κοινοτικής φροντίδας έχει σαν αποτέλεσμα τις επανειλημμένες εισαγγελικές παραγγελίες για ακούσια νοσηλεία όταν ο ασθενής γίνεται «ανήσυχος», «ενοχλητικός για το περιβάλλον» και «επικίνδυνος» – να κλειστεί, να κατασταλεί και μετά…. αβοήθητος στο δρόμο.

Και είναι γνωστό ότι σχεδόν το 65% των νοσηλειών στα ψυχιατρικά τμήματα γίνεται μετά από εισαγγελικές παραγγελίες – ένα μέτρο που θα έπρεπε να αποτελεί κυριολεκτικά την έσχατη λύση και όχι τον κανόνα στην ψυχιατρική φροντίδα.

Ερωτήματα που αναδύονται από το συγκεκριμένο περιστατικό και θα ήταν άξιο λόγου να απαντηθούν όχι μόνο από τους διοικούντες των υπηρεσιών του νομού, αλλά και από τους αρμόδιους του Υπουργείου, είναι τα παρακάτω:

Αυτό τον καιρό ποιό είναι το δίκτυο των υπηρεσιών ψυχικής υγείας στον νομό Μεσσηνίας (και, προφανώς, όχι μόνο σ΄ αυτόν, αλλά παντού) που πλαισιώνει την μετανοσοκομειακή φροντίδα των ανθρώπων που νοσηλεύονται στα ψυχιατρικά τμήματα; Ποιόν γιατρό και ποια κατάλληλα εκπαιδευμένη διεπιστημονική ομάδα επαγγελματιών ψυχικής υγείας βρίσκει ο ψυχίατρος που έχει απαντήσει στην κρίση και έχει νοσηλεύσει ένα άτομο (για παράδειγμα, όπως συχνά συμβαίνει, στην «άλλη άκρη», πχ, σε ψυχιατρική κλινική στην Αθήνα) για την μετανοσοκομειακή του φροντίδα;

Το Κ.Ψ.Υ. είχε ασχοληθεί με την περίπτωση του Κ.Κ. και τι είχε κάνει μέχρι και το τραγικό συμβάν;

Ποιος είναι ο σχεδιασμός για το μέλλον ώστε να μην υπάρξουν άλλες αντίστοιχες περιπτώσεις;

Ο Κ.Κ σίγουρα θα πάρει τον προδιαγεγραμμένο, πλέον, δρόμο του προς το αρ. 69 ΠΚ, ως, ως συνήθως, «ακαταλόγιστος» κλπ. Αυτοί που τον έσπρωξαν, τον οδήγησαν σ΄ αυτή την κατάσταση, αυτοί που σε όλο το μήκος της κάθετης ιεραρχίας ευθύνονται για την θεραπευτική του εγκατάλειψη, για την διάλυση του ΚΨΥ Καλαμάτας, όπως όλων των ΚΨΥ και, γενικά, όλων των υπηρεσιών ψυχικής υγείας σ΄ αυτή τη χώρα, πότε και πώς θα «πληρώσουν» γι΄ αυτό, το πιο «βαρύ τίμημα», που τους αναλογεί;

10/8/2021

ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ ΓΙΑ ΕΝΑ ΠΟΛΥΜΟΡΦΟ ΚΙΝΗΜΑ ΣΤΗΝ ΨΥΧΙΚΗ ΥΓΕΙΑ

«Τα Τετράδια Ψυχιατρικής»: Ψυχική Υγεία και Κοινωνικά Κινήματα

«Τα Τετράδια Ψυχιατρικής» που κυκλοφόρησαν πρόσφατα, περιλαμβάνουν όσα συζητήθηκαν κατά τη διάρκεια αυτού του διημέρου, στο οποίο είχα αναφερθεί εδώ. Για να θυμηθούμε λοιπόν μαζί, μερικά πράγματα:

«Η ομάδα Ψυχικής Υγείας του δικτύου Covid 19: Αλληλεγγύη Θεσσαλονίκης, με τη συμμετοχή του Κοινωνικού Χώρου για την Ελευθερία Μικρόπολις και του Δικτύου Αλληλεγγύης Κοινωνικών Ιατρείων (Αθήνα), διοργανώνουν διήμερο εκδηλώσεων (8 & 9 Ιουλίου) με κεντρικό θέμα την ψυχική υγεία στην εποχή του COVID-19. Το διήμερο αυτό διεξάγεται σε συνέχεια της προσπάθειάς μας, που ξεκίνησε τον Μάρτιο του 2020, να θέσουμε στο επίκεντρο του δημόσιου λόγου και των κινηματικών διεκδικήσεων τις βίαιες επιπτώσεις του γενικευμένου εγκλεισμού, ειδικότερα για τους ανθρώπους που διαβιούσαν και πριν την πανδημία σε ανάλογη συνθήκη. Με αφετηρία μας την εναντίωση στην ψυχολογικοποίηση και την ψυχιατρικοποίηση του κοινωνικού αυτού βιώματος και της ζωής εν γένει, καθώς και στις πολιτικές της βιοεξουσίας, προτάσσουμε τη σωματική, ψυχική και κοινωνική διάσταση της υγείας ως ένα αλληλένδετο όλον».

Κι αφού ξέρετε πια γενικώς τι αφορούσε αυτό το διήμερο, ας γράψω που στάθηκα εγώ: στα συναισθήματα της Μαρίνας, μέλους της ομάδας αυτοβοήθειας του Δικτύου των Ανθρώπων που Ακούνε Φωνές, στις σκέψεις της Κώνστιας Κ., πού φιλοξενείται σε ξενώνα ψυχοκοινωνικής αποκατάστασης του Δημοσίου, στις εμπειρίες που μοιράστηκε ο Γιώργος, απ’ το Κέντρο Απεξάρτησης Τοξικομανών Κρατουμένων Ελαιώνα Θηβών. Κάποιους απ’ τους ανθρώπους αυτούς τους γνωρίζω προσωπικά, άλλους όχι. Ίσως το ίδιο να συμβαίνει και μ’ εσάς που τώρα διαβάζετε αυτή την ανάρτηση. Και άλλ@ πάλι, δε γνωρίζετε κανέναν τους, αλλά δεν έχει σημασία. Σημασία έχει ότι μ’ όλους τους έχουμε ένα κοινό βίωμα: την καραντίνα. Κι έτσι διαβάζοντας αυτό το τεύχος, μαθαίνουμε πώς τη βίωσαν όσ@ βίωναν ήδη κι άλλους εγκλεισμούς, για ποικίλους λόγους.

Ο Γιώργος για παράδειγμα, αποφυλακίστηκε 16 Μάρτη. «Δεν πρόλαβα να βγω» γράφει «και ξανακλείστηκα σε 1 δωμάτιο». Την ίδια μέρα επιβλήθηκε lockdown. «Ένιωσα χαρά που αποφυλακίστηκα και τελείωσε αυτός ο τύπος εγκλεισμού, όπου πολύ γρήγορα έγινε λύπη, γιατί συνειδητοποίησα ότι δεν θα μπορούσα να κάνω αυτά που ονειρευόμουν όταν ήμουν φυλακή». H Κώνστια Κ. ζει σε ξενώνα και μας κάνει ν’ αναρωτιόμαστε: «Πόσοι από σας θα άντεχαν να απομονωθούν με ανθρώπους που δεν επέλεξαν; Μακριά από τους αγαπημένους τους. Πόσοι από σας θα άντεχαν χωρίς απασχόληση; Χωρίς ψυχαγωγία; Χωρίς σωματική άσκηση; Πού είναι η δημοκρατία αν δεν υπάρχουν αυτά;»

Κι η Μαρίνα, αφού μοιράζεται το πώς βίωσε τις μέρες του lockdown, αναφέρεται και σ’ ο,τι επακολούθησε: «Το πιο δύσκολο όμως στην όλη κατάσταση για πολλούς από εμάς ήταν η στιγμή που μετά το lockdown ξαναβγήκαμε έξω. Υπήρχε φόβος και για κάποιους αυξήθηκαν οι φωνές, οι συνειρμοί και οι ιδέες και τα συναισθήματα για τους γύρω μας και την κοινωνία».

Υπάρχουν τόσα πολλά αποσπάσματα που σημείωσα… Αλλά δε θα αναδημοσιεύσω περισσότερα, γιατί αξίζει να διαβάσετε ολόκληρες τις ομιλίες αυτών κι άλλων συμμετεχόντων, που υπάρχουν καταγεγραμμένες στο συγκεκριμένο τεύχος. Έτσι θα μάθετε και μερικά πράγματα που ενδεχομένως να μην φανταστήκατε ποτέ, για τις ζωές των άλλων: των συνανθρώπων μας δηλαδή, που ζουν σε διαφορετικές «τροχιές», όπως οι πρόσφυγες, οι πολίτες με αναπηρία, οι γονείς και συγγενείς παιδιών με αυτισμό και asperger, κ.α.

Για τους συναδέρφους του Ψ χώρου, πολύ χρήσιμα θα φανούν οπωσδήποτε, αυτά που εξηγούν τα μέλη της συλλογικότητας του Μιλάνου, Salute Fuorimercato, για το τραύμα της πανδημίας.

Τέλος, πέρα απ’ τα σχετικά με την πανδημία θέματα, υπάρχει κι ένα κείμενο που τιτλοφορείται «Καλλιτεχνική δημιουργία & ψυχική υγεία: Ένα κοινωνικό φλερτ» και το υπογράφει η φίλη εικαστικός Θεοδώρα Κοκκίνου. Είναι στην ουσία, η καταγραφή της ομιλίας της, που έλαβε χώρα σε εκπαιδευτική συνάντηση της Πρωτοβουλίας ‘Ψ’, το Νοέμβριο του 2019 και χαίρομαι που τώρα θα μπορέσετε να μάθετε τι μας είπε κι όσ@ δεν ήσασταν εκεί.

Κλείνοντας, θα γράψω ότι «Τα Τετράδια Ψυχιατρικής» τα διαβάζω πάντα. Κάποιες φορές όπως αυτή, όταν προλαβαίνω, σχολιάζω και κάποια τεύχη, κάποιες άλλες όχι, αλλά δεν τα χάνω με τίποτα. Μπορείτε να τα βρείτε κι εσείς π.χ., στη «Λοκομοτίβα» ή να γραφτείτε συνδρομήτριες, συνδρομητές. Να το σχετικό mail: tetradiapsy@gmail.com

Καλή σας ανάγνωση.

ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ ‘Ψ’: ΔΙΑΡΚΩΣ ΝΕΑ ΜΕΤΡΑ ΓΙΑ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΗ ΚΑΤΑΣΤΟΛΗ ΚΑΙ ΙΔΙΩΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗ ΣΤΗΝ ΨΥΧΙΚΗ ΥΓΕΙΑ

Μέσα στον ορυμαγδό των κοινωνικών και πολιτικών εξελίξεων, που συντελούν στοχευμένα στην περαιτέρω απεξάρθρωση του κοινωνικού ιστού, κάνοντας όλο και πιο αβίωτη τη ζωή όλο και περισσότερων, ελάχιστη είναι η προσοχή που δίνεται στον ανέκαθεν «φτωχό συγγενή» του συστήματος, στην ψυχική υγεία, όπου μέτρα, υπουργικές αποφάσεις, πρακτικές, επιδιώξεις, οδηγούν συστηματικά στον περαιτέρω κατασταλτικό χαρακτήρα του συστήματος των υπηρεσιών και στην ιδιωτικοποίησή του.

Θεωρούμε ότι τα μέτρα αυτά, οι πρακτικές και η λειτουργία του όλου συστήματος που ευοδώνουν και διαμορφώνουν, απαιτούν εγρήγορση και άμεση οργάνωση αντιδράσεων και αντιστάσεων, καθώς οδηγούν, βάσει σχεδίου (όπου συμπλέουν κράτος, ιδιώτες κλπ), σε μια παλαιολιθικού χαρακτήρα ψυχιατρική πρακτική εγκλεισμού και απόρριψης, με όλα τα σύγχρονα κατασταλτικά και απανθρωποποιητικά εργαλεία της κυρίαρχης ψυχιατρικής «επιστήμης».

Πιο πρόσφατο συμβάν είναι το αίτημα (23/6/21) του ΔΣ του ποικιλοτρόπως γνωστού συλλόγου νοσηλευτών ΣΥΝΟΨΥΝΟ για τη σύσταση «μιας εξειδικευμένης ομάδας παρέμβασης στην ψυχολογική κρίση» ασθενών που νοσηλεύονται. Θα αποτελείται από 3-4 άτομα σε κάθε βάρδια με αποκλειστική αποστολή την «εφαρμογή τεχνικών και μέτρων αποκλιμάκωσης, όπως χορήγηση ενέσιμης φαρμακευτικής αγωγής, εφαρμογή προστατευτικού κλινοστατισμού… κλπ». Είναι χαρακτηριστικό της κουλτούρας που τους διέπει και της «κοινωνικής ανάθεσης» για καταστολή την οποία επιτελούν και στην οποία έχουν, δυστυχώς, ανάγει το ρόλο του νοσηλευτή, ότι ταυτίζουν (αδιάβαστοι πάντα και για τα στοιχειώδη) τις λεγόμενες «τεχνικές αποκλιμάκωσης» με την μηχανική καθήλωση. Γιατί αυτό που θέλουν, είναι ν΄ απαλλαγούν από το «βάρος» αυτού που θεωρούν απαραίτητο να γίνεται (να είναι οι ασθενείς, ακόμα και με το παραμικρό, δεμένοι), στη λογική ενός αποκαθαρμένου, αποστειρωμένου και ιατρικοποιημένου ρόλου του νοσηλευτή, σε διαμετρική αντίθεση με τον ουσιαστικά θεραπευτικό και πρωταγωνιστικό ρόλο που θάπρεπε να έχει ο/η νοσηλευτής/τρια και που προφανώς ουδέποτε πέρασε από το μυαλό των (διαδρομιστών του Υπουργείου και της κάθε εξουσίας) γραφειοκρατών του ΣΥΝΟΨΥΝΟ. Θέλουν, πρακτικά, κάτι σαν ένα καθαρά αστυνομικό σώμα να αναλάβει τη «βρώμικη δουλειά». Καμιά έκπληξη, φυσικά, ότι τέτοια στρώματα παρατρεχάμενων της εξουσίας και των λογικών της κυρίαρχης ψυχιατρικής αποτελούν το όχημα της περαιτέρω κατασταλτικής και αντιθεραπευτικής διολίσθησης της ψυχιατρικής. Οι «πρόθυμοι για όλα» συνεργάτες.

Όλο αυτό συμπλέει με τα σχέδια που προωθεί η ηγεσία του Υπουργείου, που ξεκίνησαν με την πλήρως πια νομιμοποιημένη θεσμοθέτηση της εκτέλεσης (και μάλιστα όσο πιο ανεξέλεγκτα γίνεται) ακούσιων νοσηλειών σε ιδιωτικές ψυχιατρικές κλινικές. Και, προφανώς, δεν είναι τυχαίο ότι πριν λίγες εβδομάδες επενέβη ο ίδιος ο εισαγγελέας του Αρείου Πάγου Ι. Ντογιάκος για να βάλει ένα, κατά κάποιον τρόπο, φρένο στις ακολουθούμενες διαδικασίες αφού στην (ούτως ή άλλως, χαριστική στους ιδιώτες) εγκύκλιο της Ζ. Ράπτη αναφέρεται ότι οι ιδιωτικές ψυχιατρικές κλινικές, για να μπορούν να δέχονται ακούσιες νοσηλείες, θα πρέπει να έχουν «βεβαίωση καλής λειτουργίας» (και «όχι αρνητική έκθεση ελέγχου») από την Επιτροπής Προστασίας των Δικαιωμάτων. Σε εγκύκλιό του, της 11/6/21, προς τους εισαγγελείς Πρωτοδικών της χώρας, ανέφερε ότι η εφαρμογή της υπουργικής εγκυκλίου ξεκίνησε χωρίς να λαμβάνονται υπόψη αυτές οι προϋποθέσεις που έθετε η εγκύκλιος αυτή. Προφανώς, καθώς άνοιξε και πάλι, βάσει και του νόμου, πλέον, ο ασκός του Αιόλου των ακούσιων νοσηλειών προς τις ιδιωτικές κλινικές, κάποιες από τις προϋποθέσεις που έθετε, όπως η «έκθεση καλής λειτουργίας», θα θεωρήθηκαν δευτερεύουσας σημασίας λεπτομέρειες. Χώρια που, ακόμα και αν τηρηθούν και εφαρμοστούν και αυτές, παραμένει ανοιχτό το ερώτημα αν η εν λόγω Επιτροπή Δικαιωμάτων, στην οποία έχει ανατεθεί το εν λόγω έργο, είναι σε θέση να το κάνει, να κρίνει, δηλαδή, και με ποια κριτήρια, την καλή λειτουργία κλπ. Τι σημαίνει «καλή λειτουργία»… και μάλιστα ιδιωτικής κλινικής; Υπάρχει; Οταν στην Επιτροπή συμμετέχουν, μεταξύ άλλων, και στελέχη του ΣΥΝΟΨΥΝΟ που θέλει «ειδικό σώμα» τις ψυχιατρικές κλινικές για το δέσιμο των ασθενών;

Η θεσμοθέτηση των δυνατότητας εκτέλεσης ακούσιων νοσηλειών σε ιδιωτικές κλινικές πέραν όλων των άλλων, είναι και ένα σαφές βήμα προς την ιδιωτικοποίηση των υπηρεσιών. Ένα εγχείρημα στο οποίο συμμετέχουν τόσο οι φορείς του κερδοσκοπικού, όσο και αυτοί του «μη» κερδοσκοπικού τομέα, οι λεγόμενες ΜΚΟ ψυχικής υγείας, σε αγαστή συνεργασία πάντα με την εκάστοτε ηγεσία του Υπουργείου, όποια κι αν είναι, από την εποχή του Λοβέρδου μέχρι σήμερα με την Ζ. Ράπτη.

Είναι χαρακτηριστικό το πώς η ΜΚΟ ΕΠΑΨΥ ανακοινώνει τη συνάντηση των ηγετικών στελεχών της με την Ζ. Ράπτη, το τι συζητήθηκε κλπ: μεταξύ άλλων το «καινοτόμο σχέδιο management οργανισμών ψυχικής υγείας (ΝΠΙΔ/ΝΠΔΔ) με στόχο την αναβάθμιση της ποιότητας φροντίδας και του ανθρώπινου δυναμικού». Από μόνο του το πλάνο, ακόμα και ως λέξεις, μαρτυρά για τους στόχους της ιδιωτικοποίησης (ποικιλότροπες συμπράξεις δημόσιου/ιδιωτικού τομέα κλπ). Κι΄ αφού ακολουθούν οι αναφορές σε κατ΄ όνομα δράσεις (πηγές νέων κονδυλίων), όπως η «ψυχολογική στήριξη ασθενών με covid-19», η «έγκαιρη παρέμβαση στην ψύχωση» κλπ, η ανακοίνωση καταλήγει με την «επιβεβαίωση του καλού κλίματος επικοινωνίας μεταξύ της ΕΠΑΨΥ και του υπουργείου Υγείας και συναποφασίστηκε η εμβάθυνση και διεύρυνση της συνεργασίας τους με στόχο την παροχή της βέλτιστης ποιότητας φροντίδας στην κοινότητα».

Ζήτησαν ενίσχυση και για τον ξενώνα εφήβων της ΕΠΑΨΥ, την ίδια στιγμή που είχαν διώξει και εγκαταλείψει στο Δρομοκαΐτειο 18χρονη έφηβη, της οποίας είχαν ζητήσει την εισαγωγή λόγω «μη διαχειρίσιμης συμπεριφοράς», που πήγαζε σε μεγάλο βαθμό από την επικρεμάμενη εκδίωξή της από τη δομή λόγω ενηλικίωσης, χωρίς καμιά μέριμνα για την μετάβασή της έστω σε δομή ενηλίκων της ίδιας ΜΚΟ, καθώς μια κενή θέση που υπήρχε, καλύφθηκε, βάσει των επικρατουσών απροσωποποιητικών διαδικασιών μεταφοράς των ασθενών στις στεγαστικές δομές ως αντικειμένων, από άλλο άτομο! Δεν μπορούσαν, δηλαδή, και στην πραγματικότητα αρνούνταν, να την κρατήσουν μέχρι να βρεθεί θέση! Πάγια πολιτική όλων ανεξαιρέτως των ΜΚΟ ψυχικής υγείας να ξεφορτώνονται, όλο και πιο συχνά, ενοίκους των στεγαστικών τους δομών λόγω ανικανότητας να διαχειριστούν τις ανάγκες τους. Και πού να τους ξεφορτωθούν; Στο ψυχιατρείο, που πάντα το θέλουμε και μας είναι χρήσιμο για τους εσαεί εγκλεισμούς από τις δήθεν μεταρρυθμιστικές ΜΚΟ. Την ίδια στιγμή, ωστόσο, προσθέτουμε και μια-δυο χρηματοδοτούμενες δραστηριότητες, πχ, για τους πρόσφυγες, τώρα που τρέχουν τα κονδύλια για προγράμματα και παρεμβάσεις που κατ΄ ουδένα τρόπο αγγίζουν, έστω και κατ΄ ελάχιστον, την οδύνη και τις ανάγκες των προσφύγων.

Σ΄ όλα αυτά έρχεται να προστεθεί και η πρόσφατη εγκύκλιος για την λεγόμενη «έγκαιρη παρέμβαση στην ψύχωση», μια παρέμβαση αποκομμένη από ένα δίκτυο υπηρεσιών κοινοτικά βασισμένων, των οποίων η λεγόμενη «έγκαιρη παρέμβαση» θα μπορούσε να είναι μια μόνο πλευρά των ολιστικών παρεμβάσεών τους στην κοινότητα. Όπως είναι διατυπωμένο και θεσμοθετημένο, το όλο πλάνο δεν αφορά παρά, αφενός, θεωρητικές παραδόσεις σε κάποια πανεπιστημιακά αμφιθέατρα και αφετέρου, το περαιτέρω επιχειρηματικό άπλωμα (πανεπιστήμιου και ΜΚΟ) για κάποιες επιλεγμένες περιπτώσεις, που μπορεί ν΄ αποκτήσουν και πελατειακό χαρακτήρα, καθώς, μάλιστα, προβλέπεται και η ακριβής κοστολόγηση και του παραμικρού βήματος προς την «έγκαιρη παρέμβαση».

Και μέσα σ΄ όλο αυτό το βαλτώδες πεδίο, όπου κάθε εγκύκλιος δεν κάνει άλλο από το να σκάβει ακόμα πιο βαθειά μέσα στο βούρκο όπου σπρώχνεται όλο το σύστημα των υπηρεσιών, να μην ξεχάσουμε και το «μνημόνιο συνεργασίας» μεταξύ Υπουργείου Υγείας, Δικαιοσύνης και Προστασίας του Πολίτη, της 8/6/21, «για θέματα κοινού ενδιαφέροντος στον τομέα της ψυχικής υγείας». Θέματα, δηλαδή, που αφορούν στη διαχείριση της ακούσιας νοσηλείας και την επεξεργασία σχετικού νομοθετικού πλαισίου (για τη μεταφορά των ακουσίως προσαγόμενων για νοσηλεία κλπ).

Το ζήτημα της διαχείρισης και των διαδικασιών της ακούσιας νοσηλείας εκκρεμεί από την εποχή του σχετικού νομοσχεδίου του Σύριζα (το 2019), που θεσμοθετούσε ταυτόχρονα και την ακούσια θεραπεία στην κοινότητα και δεν είχε προλάβει να πάει στη Βουλή λόγω εκλογών.

Να είμαστε έτοιμοι/ες για το χειρότερο όταν, όπως φάνηκε και από δηλώσεις των υποψηφίων στις πρόσφατες εκλογές για ανάδειξη του νέου ΔΣ της ΕΨΕ, η επίσημη ψυχιατρική τάσσεται υπέρ των πιο σκληρών μέτρων και όλοι, πανεπιστημιακοί, ηγετικά μέλη των ΜΚΟ ψυχικής υγείας και άλλοι είχαν ήδη ταχτεί και υπέρ της ακούσιας θεραπείας στην κοινότητα.

Κανένας εφησυχασμός. Η κατάσταση στο χώρο της ψυχικής υγείας συμπυκνώνει στο έπακρο, και με τον πιο εκρηκτικό τρόπο, όλη την κοινωνική απορρύθμιση, την απανθρωποποιητική αντιμετώπιση και την περιθωριοποίηση όλων και πιο πλατειών στρωμάτων. Με την προϊούσα υποστελέχωση και υποχρηματοδότηση των υπηρεσιών να κάνουν ακόμα πιο άκαμπτους τους πολυπλόκαμους μηχανισμούς της καταστολής.

Είδαμε όλη αυτή την περίοδο πολύ καλά ότι η πανδημία έχει ένα ταξικό πρόσημο και οι συνέπειές της είναι πιο οδυνηρές και θανατηφόρες στους πιο φτωχούς και στους πιο ευάλωτους. Αποτελώντας, ταυτόχρονα, αφορμή και ευκαιρία για περαιτέρω καταστρατήγηση των όποιων δικαιωμάτων τους (σε στεγαστικές δομές, ψυχιατρικές κλινικές κλπ), όπως, άλλωστε, συμβαίνει με όλα, τα όποια εναπομείναντα, κεκτημένα όλων των λαϊκών στρωμάτων.

Το θεραπευτικό ήταν πάντα και πολιτικό και σήμερα είναι ακόμα περισσότερο.

29/6/2021

ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ ΓΙΑ ΕΝΑ ΠΟΛΥΜΟΡΦΟ ΚΙΝΗΜΑ ΣΤΗΝ ΨΥΧΙΚΗ ΥΓΕΙΑ

«Mysteries of Mental Illness» στο PBS: Μια σειρά εκπομπών για τις ψυχικές διαταραχές

Ξεκίνησε πρόσφατα αυτή η σειρά εκπομπών για τις ψυχικές διαταραχές να προβάλλεται απ’ το PBS, αλλά γιατί μας ενδιαφέρει εμάς, θα σκεφτείτε… Η απάντηση είναι: επειδή ειδικά, τη σειρά των σύντομων video που τιτλοφορούνται Decolonizing Mental Health μπορείτε να την παρακολουθήσετε ελεύθερα κι εσείς, με αγγλικούς υπότιτλους πατώντας το cc.

Ο λόγος που εστιάζω σ’ αυτά, είναι ότι οι ομιλητές τους θίγουν ζητήματα που «ξεχνάμε» συχνά, όπως δηλαδή το διαφορετικό πολιτισμικό υπόβαθρο και η διαφορά κουλτούρας. Για παράδειγμα, δείτε εδώ τον Paul Hoang, που όντας πρόσφυγας απ’ το Βιετνάμ βίωσε και το τι θα πει να θαλασσοδέρνεσαι για να φτάσεις κάπου κι εξηγεί ότι στη χώρα του δεν υπάρχει ορολογία για τις ψυχικές διαταραχές.

Γράφω και λίγα πράγματα στα ελληνικά, όπως θα διαπιστώσετε, για όσ@ τυχόν δυσκολεύονται με την αγγλική γλώσσα. Η Natasha Stovall, ως ειδικός απ’ την πλευρά της λοιπόν, λέει πως ξεχνάμε τον ελέφαντα στο δωμάτιο: οι περισσότεροι που καταφεύγουν στα γραφεία των ψυχοθεραπευτών είναι λευκοί και μιλά συγκεκριμένα λοιπόν, για το colorblindness και τη race-agnostic φύση της θεραπείας.

Ευρωπαϊκά προσανατολισμένοι είμαστε πράγματι οι περισσότεροι ειδικοί, όπως μας θυμίζει η ψυχοθεραπεύτρια Shawna Murray-Browne (της οποίας ο αδερφός δολοφονήθηκε στη φυλακή από συγκρατούμενό του ενώ είχε πάρει διάγνωση σχιζοφρένειας) και τέτοιες θεωρίες επικαλούμαστε, αλλά ο κόσμος έχει κι άλλες ηπείρους, όπου επικρατούν άλλες αντιλήψεις κι αφού πια ζούμε σε πολυπολιτισμικές κοινότητες, ας είμαστε πιο ουδέτεροι στο λόγο μας και περισσότερο υποστηρικτικ@ όπως προτείνει κι ο Paul Hoang.

Στη φυλακή, σε σωφρονιστικό κατάστημα ανηλίκων, βρέθηκε από μικρός κι ο Lloyd Hale (απ’ τα 13 του όπως εξηγεί είχε συμπτώματα σχιζοφρένειας κι ακουστικές ψευδαισθήσεις*), κι αυτό που πολύ τον βοήθησε ήταν ότι τον άκουσε η εκεί ειδικός, χωρίς καθόλου να τον κρίνει (σπουδαίο το ν’ ακούμε, κάνοντας στην άκρη την ανάγκη μας να πούμε οτιδήποτε).

Με τα λίγα που έγραψα, ενδεικτικά, θα καταλάβετε ότι όλα τα video (που διαρκούν περίπου γύρω στα 5 λεπτά, κατά μέσο όρο), έχουν κάτι να μας μάθουν, μιας και μιλούν σε πολλά απ’ αυτά τα ίδια τα άτομα με ψυχιατρική εμπειρία, λέγοντας τι τα βοήθησε ν’ ανταπεξέλθουν σε όσα τους συνέβησαν. Κι αυτό είναι ακόμη πιο σημαντικό.

*Χρησιμοποίησα την ορολογία που επικρατεί, χωρίς να την ασπάζομαι όπως και σ’ άλλες αναρτήσεις έχω ξεκαθαρίσει, απλώς για να συνεννοούμαστε χωρίς παρανοήσεις.

**Για το πως αντιμετωπίζονται τα άτομα που έχουν κάποια ψυχιατρική διάγνωση στην Ασία, έχω γράψει εδώ κάποια πράγματα κι εδώ καθώς κι εδώ, για την Αφρική. Υπάρχουν όμως και τοπικά, μικρά έστω, αλλά πολύ ελπιδοφόρα προγράμματα όπως αυτό, που κάτι αλλάζουν ευτυχώς…

Βιβλιοπαρουσίαση: «Πανελλαδική Συσπείρωση για την Ψυχιατρική Μεταρρύθμιση – Ανιχνεύοντας διαδρομές κινηματικής αντίστασης στην κυρίαρχη ψυχιατρική» | Παρασκευή, 2 Ιουλίου, στις 19.00, στον κήπο του Σ.Ε.Α.

Η «Πανελλαδική Συσπείρωση για την Ψυχιατρική Μεταρρύθμιση» είχε συγκροτηθεί ως επώνυμη κινηματική συλλογικότητα, στο χώρο της ψυχικής υγείας, από το 2005. 

Τα άτομα και οι επιμέρους φορείς που τη συγκρότησαν (επαγγελματίες ψυχικής υγείας, άτομα με ψυχιατρική εμπειρία, οικογένειες, σύλλογοι κλπ), κινούνταν, ήδη από αρκετά χρόνια πριν, στην κατεύθυνση της αμφισβήτησης του κυρίαρχου ψυχιατρικού παραδείγματος και των ιδρυματικών πρακτικών και υπηρεσιών του, ή βίωναν μια βαθιά απογοήτευση και μιαν αμετάκλητη δυσανεξία εντός αυτού.

Η διαχρονική απουσία ενός κοινωνικού κινήματος συντελούσε, στην πλειονότητα των περιπτώσεων, τα όποια εγχειρήματα υπήρξαν, να ωθούνται προς (ή συχνά, και να επιλέγουν) τις ατραπούς των συγκυριακών και διοικητικών/ τεχνοκρατικών λύσεων. Σε προσεγγίσεις, δηλαδή, που, διαχρονικά, αδυνατούν και/ή αρνούνται να δουν την όποια σχέση της ιδρυματικής οργάνωσης και λειτουργίας των υπηρεσιών με την θεωρία και πράξη της κυρίαρχης ψυχιατρικής.  

Το ζευγάρωμα, και η σύμπλευση, της κυρίαρχης νεοϊδρυματικής κουλτούρας και πρακτικής της κηδεμονευόμενης, από το φαρμακοβιομηχανικό σύμπλεγμα, ψυχιατρικής με την οικονομική κρίση και τα διαδοχικά μνημόνια φαίνεται να έχουν οδηγήσει σ΄ ένα αμετάκλητα δυστοπικό πεδίο, κοινωνικού ελέγχου και καταστολής, σ’ ένα τοπίο αποξηραμένο, περίκλειστο και έρημο από την όποια αναγνώριση και κατοχύρωση δικαιωμάτων και θεραπευτικότητας, στην υπηρεσία της νέας, «μετά» την πανδημία, εποχής.

Τα κείμενα αυτά, καθώς διατρέχουν μια  ιστορική διαδρομή περίπου 15 χρόνων, θεωρούμε ότι συντελούν στην ανάδειξη της αποτυχίας του κυρίαρχου ψυχιατρικού παραδείγματος (εν προκειμένω στην Ελλάδα) να προσφέρει – και ταυτόχρονα περαιτέρω να επινοεί – οτιδήποτε πέρα από καταστολή και κοινωνικό έλεγχο. Υλικό για αξιοποίηση στην επινόηση των χειραφετητικών προταγμάτων και την οργάνωση των αντιστάσεων και των διεκδικήσεων στη νέα εποχή, που είναι ήδη εδώ.

*Εισηγητικές παρεμβάσεις στην παρουσίαση του βιβλίου θα κάνουν οι: Κώστας Μπαϊρακτάρης, Γιώργος Αστρινάκης, Αχιλλέας Βασιλικόπουλος, Λεονάρδος Σκόρδος, Βάσω Καλογιάννη, Εύη Μυλωνάκη, Ζαφειρία Μανδαλά, Χριστόφορος Παπαδάκης, Θανάσης Κατσιγιάννης και Θόδωρος Μεγαλοοικονόμου.

ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ ΓΙΑ ΕΝΑ ΠΟΛΥΜΟΡΦΟ ΚΙΝΗΜΑ ΣΤΗΝ ΨΥΧΙΚΗ ΥΓΕΙΑ