Dante Ipermoderno (Δάντης ο Υπερσύγχρονος)- Ο Δάντης εικονογραφημένος στον κόσμο, 1983-2021″: Έκθεση του Ιταλικού Μορφωτικού Ινστιτούτου

Στα πλαίσια της συμπλήρωσης των 700 χρόνων απ’ το θάνατο του Δάντη (για τον οποίο τόσες αναρτήσεις υπάρχουν στο blog), το Ιταλικό Μορφωτικό Ινστιτούτο της Αθήνας, διοργανώνει αυτή την έκθεση απ’ τις 9 ως τις 30 Ιουνίου, με ελεύθερη είσοδο για το κοινό.

Πρόκειται για μια πολύ ενδιαφέρουσα περιοδεύουσα έκθεση, που απαρτίζεται από έργα πέντε εικαστικών καλλιτεχνών διεθνούς ακτινοβολίας, δηλαδή των: Paolo Barbieri (Πάολο Μπαρμπιέρι), Monika Beisner (Μόνικας Μπάισνερ), Mimmo Paladino (Ντομένικο/Μίμο Παλαντίνο) Tom Phillips (Τομ Φίλιπς) και Emiliano Ponzi (Εμιλιάνο Πόντσι). Εμπνεύστηκαν φυσικά απ’ το μνημειώδες έργο του, τη «Θεία Κωμωδία».

Περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να διαβάσετε εδώ (στα ιταλικά), απ’ όπου και δανείστηκα την εικόνα της ανάρτησης. Μην παραλείψετε, τέλος, να δείτε και τον εξαιρετικό κατάλογο της έκθεσης που υπάρχει σ’ αυτό το site.

Ένα δωρέαν μάθημα απ’ το Edx για το Δάντη και τη «Θεία Κωμωδία»: «Dante Alighieri: Science and poetry in The Divine Comedy»

Dante Alighieri

Όσ@ διαβάζατε όσα έγραφα εδώ για το Δάντη, βλέπατε τα ντοκιμαντέρ που πρότεινα κ.ο.κ., ίσως ενδιαφέρεστε και γι’ αυτό το μάθημα που ξεκινάει στις 31 του Μάη και τελειώνει 31 του Δεκέμβρη. Προσφέρεται δωρεάν απ’ το Edx (αλλά αν θέλετε το πιστοποιητικό 49 ευρώ είναι το κόστος, τίποτα τρομερό δηλαδή), απ’ το Università degli Studi di Napoli Federico II και το διδάσκει ο Rafaelle Giglio στα ιταλικά (υπάρχουν υποτιτλισμένες στα αγγλικά όλες οι ενότητες).

Φέτος, θυμίζω ότι συμπληρώνονται 700 χρόνια απ’ το θάνατο του Δάντη και γι’ αυτό υπάρχουν τόσες αναφορές και τέτοιο ενδιαφέρον για τα έργα του. Όχι ότι σταμάτησε και ποτέ ν’ απασχολεί κάποι@ από ‘μας, αλλά λέμε τώρα. Περισσότερες λεπτομέρειες για το μάθημα θα βρείτε εδώ και με την ευκαιρία σας προτείνω κι αυτή τη δραματοποιημένη μίνι σειρά (αν γνωρίζετε ιταλικά), για τη ζωή του πατέρα της Ιταλικής γλώσσας και ποίησης.

Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης: Η Θεία Κωμωδία του Δάντη μέσα από 33 διαφορετικές γλώσσες – «Από το σκοτεινό δάσος στον Παράδεισο»

«Η Παγκόσμια Ημέρα ποίησης καθιερώθηκε το 1999 από την XXX Συνεδρίαση της Γενικής Συνέλευσης της ΟΥΝΕΣΚΟ και από το 2000 γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 21 Μαρτίου, την πρώτη μέρα της άνοιξης. Ο συμβολισμός της ημερομηνίας αναγνωρίζει στην ποιητική έκφραση σημαντικό ρόλο στην πρόωθηση του διαπολιτισμικού διαλόγου και αλληλοκατανόησης, της γλωσσικής ποικιλότητας, της επικοινωνίας και της ειρήνης.

Φέτος το Ιταλικό Μορφωτικό Ινστιτούτο της Αθήνας γιορτάζει την Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης με το ηχογραφημένο βιβλίο με τίτλο Dalla selva oscura al Paradiso («Από το σκοτεινό δάσος στον Παράδεισο»), που επιτρέπει την ακρόαση επιλεγμένων αποσπασμάτων από τη Θεία Κωμωδία του Δάντη Αλιγκιέρι σε τριαντατρείς διαφορετικές γλώσσες. Το ηχογραφημένο βιβλίο είναι παραγωγή του Υπουργείου των Εξωτερικών Υποθέσεων και της Διεθνούς Συνεργασίας με αφορμή τα επτακόσια χρόνια από το θάνατο του μεγάλου Φλωρεντινού ποιητή, και θα αποτελέσει σημαντικό εργαλείο μελέτης και προβληματισμού στις παρουσιάσεις και διαλέξεις που θα διοργανωθούν σε όλη την Ιταλία για την προώθησή του».

Φυσικά μας αφορά κι εμάς όλο αυτό, καθώς όπως έχω εξηγήσει και σ’ άλλες αναρτήσεις και θα διαβάσατε ήδη, αφενός φέτος συμπληρώνονται 700 χρόνια απ’ το θάνατο του πατέρα της Ιταλικής Ποίησης και Γλώσσας κι αφετέρου Έλληνες λογοτέχνες όπως ο Νίκος Καζαντζάκης, ο Κωστής Παλαμάς κι άλλοι, έσκυψαν με μεγάλο ενδιαφέρον πάνω απ’ τους στίχους του Δάντη, τους μετέφρασαν, συνέταξαν κριτικά σημειώματα κτλ.

Επιπλέον, όσο βρισκόμουν στη Βερόνα, είδα από κοντά τα μέρη που συνδέονται μ’ εκείνον κι έτσι μπορείτε κι εσείς με την σειρά σας να λάβετε γνώση, να συμβουλευτείτε δηλαδή την σχετική ανάρτηση.

Το ηχογραφημένο βιβλίο, τέλος, για το οποίο γίνεται λόγος παραπάνω θα το βρείτε εδώ και μπορείτε, ξαναγράφω, να έχετε πρόσβαση σ’ όλο το αφιέρωμα με μια απλή εγγραφή.

Ο Δάντης και η εξορία : «… το να ανεβοκατεβαίνει κανείς σε ξένες σκάλες…»

Το τρίτο και τελευταίο μέρος του ντοκιμαντέρ που μπορείτε να παρακολουθήσετε στα πλαίσια του αφιερώματος Made in Italy για το Δάντη (Dante Alighieri) και την σχέση του με τη μουσική, από εδώ, με μια απλή εγγραφή, είναι ένα οδοιπορικό στα ίχνη της εξορίας του Ποιητή και φυσικά ο Simone Sorini (για τον οποίο υπάρχουν βιογραφικά στοιχεία σ’ αυτή την ανάρτηση) είναι και πάλι ο ξεναγός μας:

«Οι πρωταγωνιστές αναζητούν τους τόπους και αναπαριστάνουν την πορεία (επώδυνη αλλά καλλιτεχνικά δημιουργική) του Ποιητή αφού αναγκάστηκε να φύγει από τη Φλωρεντία.

Φόντο του ταξιδιού είναι ολόκληρη η Βόρεια και Κεντρική Ιταλία με αφετηρία την Φλωρεντία και τέρμα τη Ραβένα, όπου ο Ποιητής έζησε τα τελευταία πικρά χρόνια της ζωής του, πέθανε και ετάφη, μέσα από την Τοσκάνη, τη Λιγκούρια και τη Βερόνα.

Η μουσική υπόκρουση του συνόλου SimoneSorini SYRENARUM με φωνές και όργανα της εποχής εκείνης, αποτελείται από τα ωραιότερα αποσπάσματα του ποιητικού έργου του Δάντη, μελοποιημένα με άκρα φιλολογική επιμέλεια. Πρωτοποριακή και απολύτως πρωτότυπη είναι η μελοποίηση των στίχων της Θείας Κωμωδίας».

«H Θεία Κωμωδία»: Το μεγάλο ταξίδι του Δάντη

Ας μείνουμε λίγο ακόμη όμως, στο έργο του Δάντη (Dante Alighieri) μιας και υπάρχουν κι άλλα video που μπορείτε να παρακολουθήσετε απ’ το LogInItaly, κι ένα πολύ εμπεριστατωμενο άρθρο για να διαβάσετε. Συντάκτης του ο καθηγητής της Ιταλικής Λογοτεχνίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, κύριος Γεράσιμος Ζώρας.

Σ’ αυτό λοιπόν μας εξηγεί, πόσο και με ποιον τρόπο ασχολήθηκαν οι Έλληνες λογοτέχνες με τη «Θεία Κωμωδία». Επικεντρώνεται στον Παλαμά και τον Καζαντζάκη, παραθέτει υπέροχα αποσπάσματα απ’ τα γραπτά τους και μπορείτε να το βρείτε εδώ.

Παρακάτω υπάρχουν κάποιες ακόμη πληροφορίες κι εγώ θα σας εξηγήσω μόνο ότι τα συγκεκριμένα video δε διαθέτουν ελληνικούς υπότιτλους, αλλά αν έχετε έστω διαβάσει τη «Θεία Κωμωδία» δε θα δυσκολευτείτε να τα καταλάβετε τη ροή των γεγονότων -αν μη τι άλλο- και να τα παρακολουθήσετε. Αν έχετε διαβάσει επιπλέον και μελέτες ώστε να ξέρετε ποιο μπορεί να ήταν το σκοτεινό δάσος που αναφέρει, γιατί λέει ότι είχε φτάσει στο μεσοστράτι της ζωής («μεσόστρατα της ζήσης μας φτασμένος…») του στο Canto I, της Κόλασης, τι συμβολίζουν τα ζώα που αναφέρονται, γιατί επικαλείται το Βιργίλιο, ποιος ή τι μπορεί να είναι το veltro κτλ, ακόμη καλύτερα. Για να είμαι ειλικρινής, δεν πιστεύω ότι αρκεί μόνο η ανάγνωση αυτού του έργου, σε καμία περίπτωση, αλλά δεν έχω και την «απαίτηση» να διαβάζουμε όλ@ σα να ‘μαστε φιλόλογοι, οπότε… Σας θυμίζω λοιπόν μόνο ότι τα video είναι διαθέσιμα με μια απλή εγγραφή κι ότι φέτος συμπληρώνονται 700 χρόνια απ’ το θάνατο του πατέρα της Ιταλικής Γλώσσας:

“Το μεγάλο ταξίδι του Δάντη” είναι ο τίτλος της βίντεο τριλογίας που αφηγείται την Θεία Κωμωδία. Η αφήγηση, με ταυτόχρονη απαγγελία επιλεγμένων αποσπασμάτων του έργου, παρακολουθεί την πορεία της ανήσυχης ψυχής του ποιητή, που συμβολίζει τον άνθρωπο διψασμένο για γνώση και πνευματική ολοκλήρωση, στα τρία βασίλεια του Καθολικού Επέκεινα. Η περίπλοκη αρχιτεκτονική των τριών ασμάτων που αποτελούν το ποίημα μας συνοδεύουν σε ένα ταξίδι τελειοποίησης μέχρι το Φως του Θεού που είναι ο προορισμός του. Σε αυτό το πνευματικό, συνάμα όμως και πολιτικό, θρησκευτικό και προσωπικό ταξίδι, ο ποιητής είναι αμείλικτος με ολόκληρη την Ευρώπη της εποχής και με τους πρωταγωνιστές της, που, ανάλογα με την επίγεια τάξη, τοποθετούνται είτε στην Κόλαση είτε στο Καθαρτήριο είτε κοντά στο φως του Θεού και στην αιώνια λύτρωση από την αμαρτία».

O Δάντης κι οι πιστοί στην Αγάπη: «Αγάπη που στο μυαλό μου μιλάει…»

Το δεύτερο μέρος του αφιερώματος στον Dante Alighieri (που μπορείτε να δείτε ελεύθερα, με ελληνικούς υπότιτλους κάνοντας μιαν απλή εγγραφή), είναι διαθέσιμο εδώ και λίγες μέρες στο LogInItaly. Το παρακολούθησα κι αυτό με μεγάλο ενδιαφέρον και σας παραθέτω τις σχετικές πληροφορίες παρακάτω. Τι κωδικοποιημένα μηνύματα άραγε έκρυβε η ερωτική του ποίηση; Μερικές ερμηνείες αναλύονται απ’ το Σιμόνε Σορινι, πάντα με την συνοδεία μουσικής:

«Ως γνωστόν, ο Δάντης δεν ήταν μόνος του στη δημιουργική χοάνη που ήταν η κεντρική Ιταλία την εποχή της ακμής του Γλυκού Νέου Ύφους. Οι “Πιστοί στην Αγάπη” υπήρξαν μια ομάδα διανοουμένων με κοινές πολιτικές και αισθητικές πεποιθήσεις, που κατά πάσα πιθανότητα έκρυβαν κάτω από το μανδύα της ερωτικής ποίησης. Πρόκειται για θέμα με αξιόλογες πνευματικές αποκαλύψεις και αναπάντεχες συναισθηματικές προεκτάσεις.

Η μελέτη του Δασκάλου Σιμόνε Σορίνι* βασίζεται αρχικά στα γραπτά των πιο διακεκριμένων μελετητών του έργου του Δάντη, όπως οι Πάσκολι, Φόσκολο, Καρντούτσι και Ροσέτι, οι οποίοι πρώτοι μελέτησαν τις ενίοτε συγκλονιστικές ομοιότητες της «στρατευμένης» ποίησης των Πιστών της Αγάπης, που αργότερα τις επανέφερε ο Βάλι, μελετητής του έργου του Δάντη που έζησε στις αρχές του Εικοστού αιώνα και θεωρείται ο ιερέας των μυστηρίων του Δάντη.

Στο δεύτερο μέρος του ντοκιμαντέρ (με αποσπάσματα από μια συναυλία-διάλεξη που πρώτη φορά βλέπει το φως της δημοσιότητας) αυτό το γοητευτικό θέμα ντύνεται με τις μουσικές της μικτής πολυφωνικής χορωδίας υπό τη διεύθυνση του ίδιου του Σιμόνε Σορίνι».

*Ο Δάσκαλος Σιμόνε Σορίνι, διάσημος και διεθνώς καταξιωμένος ερμηνευτής μεσαιωνικής μουσικής, είναι αοιδός με λαούτο*, ένα είδος παραδοσιακού τραγουδιστή που η μουσικολογία δεν ασχολήθηκε παρά περιστασιακά μαζί του, αλλά σήμερα ζωντανεύει ξανά χάρη στις μελέτες και στη μουσική του. Μάλιστα ο Σορίνι σε συνεργασία με τον Πολιτιστικό Σύλλογο LaPoliedrica στόχο έχει τη διάσωση παλιών, πολύτιμων τεχνών που σήμερα δυστυχώς απειλούνται με αφανισμό.Μετά το πτυχίο στη μουσικολογία, ο Σιμόνε Σορίνι ασχολήθηκε με την φιλολογική έρευνα εστιάζοντας στις κοινές ρίζες και διασυνδέσεις μεταξύ των πολιτισμών. Είναι συγγραφέας του έργου L’Opera Sacra di Leonard Meldert («Το ιερό έργο του Λέοναρντ Μέλνδτερτ»), αφιερωμένη στο έργο ενός σπουδαίου φλαμανδού συνθέτη που έζησε στην όψιμη Αναγέννηση και που είχαν χαθεί τα ίχνη του. Χάρη στη μονογραφία αυτή μπήκε στη συντακτική ομάδα της μεγάλης ηλεκτρονικής μουσικής εγκυκλοπαίδειας New Grove.Ο Σορίνι είναι τενόρος και μουσικός, και προϊόντος του χρόνου εμβάθυνε τις γνώσεις του σχετικά με τα μεσαιωνικά και αναγεννησιακά έγχορδα μουσικά όργανα όπως το λαούτο, η κιθάρα, η μικρή κιθάρα και το ούτι, που τα χρησιμοποιεί για να συνοδεύει το τραγούδι. Χάρη στο μη ακαδημαϊκό και αμέσως αναγνωρίσιμο ύφος του έγινε σημείο αναφοράς για τους ερμηνευτές της παλιάς παραδοσιακής μουσικής με πολλές συναυλίες και συμμετοχές σε μουσικά φεστιβάλ σε όλη την Ευρώπη, καθώς σε Μεξικό, Καναδά, Ρωσία, Βουλγαρία, Συρία και ΗΠΑ. Διδάσκει τραγούδι σε μουσικά εργαστήρια και σεμινάρια, και πολλές φορές οι συναυλίες του έχουν και διδακτικό χαρακτήρα.Μαζί με την τραγουδίστρια και μουσικό Κλάουντια Βιολέτ Βιβιάνι ίδρυσε και διευθύνει τα σύνολα Narnia Cantores και Simone Sorini SYRENARUM, που ασχολούνται με την καθαρή ιστορική μουσική. Η τελευταία τους παραγωγή ήταν ο δίσκος Raphael Urbinas, στον οποίο βασίστηκαν μια συναυλία και ένα ντοκιμαντέρ με τα μελοποιημένα σονέτα του Ραφαέλο, όπου οι μουσικές προσμίξεις και η συνάντηση διαφορετικών πολιτισμών στήνουν έναν διάλογο μεταξύ μουσικών παραδόσεων και οργάνων, παλιών και μοντέρνων».

**Η φωτογραφία της ανάρτησης είναι από εδώ.