Πριν λίγες μέρες κατάφερα να διαβάσω το έκτο τεύχος της άτακτης έκδοσης της «Λοκομοτίβα» και σήμερα σας γράφω μερικά πράγματα γι’ αυτό. Ανοίγοντας το, στην αρχή, βρίσκεται η αφίσα του Radio Λοκομοτίβα, που κι εγώ ακούω όσο μπορώ, κι ένα κείμενο που διευκρινίζει για τι εγχείρημα πρόκειται και γράφτηκε τον Ιούνιο του 2022: «Είμαστε ερασιτέχνες πειρατές και εκφραστές απόψεων, μακριά από διευθυντές και διαφημίσεις, ιεροεξεταστές του lifestyle και των πολιτικών αντιλήψεων, όλων των μιντιοκατευθυνόμενων γραμμών, αντίθετα@ με κάθε εξουσία…» Κι αφού παίρνουν τις αποστάσεις τους από φασίστες, σεξιστές, σπισιστές, ομοφοβικούς, κ.ο.κ, τονίζουν ότι «Η μουσική που μας αρέσει και εκπέμπουμε δεν είναι χαλί για ανούσιες στιγμές. Εκφράζει τη ζωή μας σ’ όλες τις εκφάνσεις της. Το Ράδιο Λοκομοτίβα, πέρα απ’ το να σας προβληματίσει λοιπόν, είναι εδώ για να σας απαλύνει την οργή, να σας χαλαρώσει απ’ το καθημερινό στρες, να σας κάνει να πίνετε μπύρες τις καθημερινές…» Κάπου εδώ χαμογέλασα και συνέχισα την ανάγνωση.
Το περιοδικό λοιπόν, αναφέρεται εκτενώς σ’ έναν πόλεμο, αυτόν της Ουκρανίας, που μοιάζει να ‘χει ξεχαστεί απ’ τα συστημικά μέσα μαζικής ενημέρωσης, κάνοντας και μια ιστορική αναδρομή στην εμπλοκή της Ελλάδας σε αντίστοιχες πολεμικές επιχειρήσεις.
Φιλοξενεί βέβαια και κείμενα καθώς και ποιήματα, απ’ τα: Donti, Radix Angelica (αυτό το πλάσμα υπογράφει και τα εξαιρετικά εξώφυλλα), βιργινια, ΚΟΥΡΤ, ΤΖΕΝΗ, Ώτο, Κ.Μ. Κρυπτοδήμο, Δάφνη, Ελένη, Δημήτρη Λ. και Marilena. Τα σκίτσα επίσης που υπογράφουν τα: BONZAI και γεωργία, και συμπεριλαμβάνονται στο περιοδικό, αξίζει να τα προσέξετε.
Ένα κουδούνι με το όνομα «Εμείς» σ’ ένα παρατημένο σπίτι, μια «δίαιτα τσιγάρων», η μάζα του αζώτου «7», η «αρχή και τέλος μιας ιστορίας», η «αποφωνηση» κι η «a priori» «defence of poetry», ένα τζιν μπουφάν που χάθηκε «315 χιλιόμετρα νότια της Αθήνας», είναι κάποια απ’ τα πράγματα που διακίνησαν τους ανθρώπους που συμμετέχουν να γράψουν λέξεις και στίχους και να δώσουν ανάλογους τίτλους.
Επιπλέον, μπορείται να διαβάσετε και τι θυμάται και γράφει ένας άνθρωπος, ο Louis, που ήταν στο Τριήμερο Φεστιβάλ New Wave το Σεπτέμβριο του 1982 αλλά και το «Cash and Carry» του Γιάννη Ραμόν, όπου σύντομα εξηγεί μερικά πράγματα για το πλαστικό χρήμα.
Φυσικά, στο τεύχος αυτό, υπάρχει και κείμενο με τίτλο «Η δικαιοσύνη πενθεί», αυτό της β. δηλαδή, για τη βραδιά της 26ης Νοεμβρίου 2022 όταν έγινε στη «Λοκομοτίβα» η εκδήλωση για το Βασίλη Μάγγο, παρουσία του πατέρα του, της Μάγδας Φύσσα, της Ελένης Κωστοπούλου και της οικογένειας Σαμπάνη. Μ’ όσα μάθαμε χτες για την υπόθεση Ζακ/Zackie και βλέποντας πρόσφατα να χτυπούν τον πατέρα του Βασίλη Μάγγου, είναι ν’ αναρωτιόμαστε για το αν υπάρχει καν, δικαιοσύνη…
Και να που ήρθε η ώρα να γράψω και γι’ αυτό το βιβλίο που συμπεριλαμβάνει 65 διηγήματα, γραμμένα από ανθρώπους που κατάγονται απ’ το νησί, όπως εγώ, αλλά κι από άλλους που το αγαπούν ή βρήκαν δουλειά εκεί κι έμειναν ή έτερους που θέλησαν απλώς να λάβουν μέρος σ’ αυτήν την έκδοση, γιατί κάτι διακίνησε μέσα τους η ιδέα.
Όσον αφορά τώρα, τη δική μου συμμετοχή προηγήθηκε κι ένα μικρό παρασκήνιο, που αξίζει να το γράψω, γιατί δείχνει και το νοιάξιμο κάποιων ατόμων. Όταν, πριν ένα χρόνο περίπου λοιπόν, έγινε η πρόσκληση για τη συγγραφή διηγημάτων απ’ τη Δημόσια Κεντρική Ιστορική Βιβλιοθήκη Σάμου, τόσο η φίλη εικαστικός Θεοδώρα Κοκκίνου, όσο κι η συγγραφέας Δήμητρα Παπαναστασοπούλου, μου έστειλαν προσωπικό μήνυμα με τις λεπτομέρειες, ρωτώντας με αν θα συμμετάσχω. Η αλήθεια είναι ότι σκρολάροντας (τι λέξη!) στην κεντρική σελίδα του Facebook, είδα βιαστικά τη συγκεκριμένη ανάρτηση, θεώρησα λανθασμένα ότι πρόκειται για διαγωνισμό, επομένως δεν υπήρχε περίπτωση να διαβάσω περισσότερα αφού δε θα λάβαινα μέρος. Επιπρόσθετα, είχα ‘κλειδώσει’ για δικούς μου λόγους, η εξωστρέφεια μου ήταν αρκετά μειωμένη, οπότε ευχαρίστησα για την ενημέρωση τις δύο κυρίες κι απάντησα αρνητικά.
Άλλαξα γνώμη, μόνο όταν μου έγραψε η Λίτσα Τρικιριώτου, αγαπημένο πλάσμα ανέκαθεν και κατάλαβα ότι πρόκειται για κάτι διαφορετικό. Το δικό της μήνυμα τα άλλαξε όλα. Και τότε βέβαια, δεν είχα σύμμαχο το χρόνο, κάθε άλλο μάλιστα, αλλά όσο ξαναδιάβαζα το βιβλίο του Κώστα Ι. Πτίνη, «Ιστορία της Σάμου» (Σάμος, 1992), αναδύθηκε η Κέρκω στη φαντασία μου, απαιτώντας να πει τη δική της. Κι έτσι θα τη μάθετε κι εσείς ή για την ακρίβεια όσα τουλάχιστον άτομα διαβάσετε την εξαιρετική αυτή συλλογή.
Προσωπικά, επέλεξα να γράψω για την περίοδο μετά το 1453 μ.Χ., όταν ελάχιστες οικογένειες κατοικούσαν μόνιμα στο νησί, κρυμμένες μάλιστα στην ενδοχώρα λόγω του φόβου των πειρατών κι άποικοι άρχισαν να καταφθάνουν με βάρκες, καΐκια και να του δίνουν ξανά ζωή. Ήταν ένα γεγονός που μου είχε κάνει εντύπωση από παιδί και μ’ είχε κάνει να σκεφτώ ότι δε ξέρουμε στην πραγματικότητα από πού ακριβώς στ’ αλήθεια κρατάει η μακρινή ρίζα, όλων εμάς που γεννηθηκαμε στη Σάμο. Μπορεί απ’ τη γειτονική Χίο, μπορεί κι από πιο μακριά. Να λοιπόν ένας λόγος που μ’ έκανε ν’ αγαπήσω κι άλλους τόπους και κυρίως να νιώθω πάντα συνδεδεμένη με τους απανταχού πρόσφυγες κι όπως ξέρετε η Σάμος έχει πολλούς. Έγραψα και στο παρελθόν, εξάλλου πόσο φροντίστηκαν από αλληλέγγυα άτομα κι ακόμα φροντίζονται. Και ζουν εκεί κι άνθρωποι απ’ την Αλβανία, γείτονες και φίλοι των δικών μου που τους στάθηκαν κι εκείνοι, όπως κι οι Έλληνες γείτονες, σε δύσκολες στιγμές κι έχει κι αυτό την ιδιαίτερη βαρύτητα του. Κι είναι πολύ σημαντικό.
Φυσικά, το νησί το επισκέπτονται και ξένοι, τουρίστες και ταξιδιώτες κι έτσι στη συλλογή διηγημάτων υπάρχουν και δύο διηγήματα γραμμένα στ’ αγγλικά απ’ τον Nick Brown, Άγγλο συγγραφέα που λατρεύει το νησί κι έχει γράψει πολλές ιστορίες γι’ αυτό. Ξεκινάω από ‘κεινον την αναφορά μου, το απαιτεί άλλωστε το εθιμοτυπικό της φιλοξενίας, μιας και τόσο μου άρεσε η γραφή του. Και ξεχώρισα κι άλλα διηγήματα για τα οποία βέβαια δεν κάνω κανενός είδους κριτική ανάλυση για τη λογοτεχνική τους αξία (θα ήταν αδόκιμο κι άκομψο απ’ τη στιγμή που κι εγώ συμμετέχω σ’ αυτήν τη συλλογή). Συναισθηματικά με διακίνησαν, αν ψάχνετε μια αιτία κι ήταν με αλφαβητική σειρά, εκείνα της Μαργαρίτας Ικαρίου, της Ευγενίας Καλογεροπούλου, της Κούλας Πόθου-Καραμηνά, της Φαίδρας Μ., της Έρης Ρίτσου, της Δήμητρας Παπαναστασοπουλου, της Έλενας Χουσνή και των: Χρήστου Αζαριάδη, Σταμάτη Βαλσάμου, Αντώνη Δημοπούλου, Μίνου Ευσταθιάδη, Στέλιου Εμ. Μάρκου και Σπύρου Σακελλαρόπουλου. Κι ήταν ωραίο που διάβασα και τις ιστορίες ανθρώπων που είμαστε «φίλοι» στο Facebook, αλλά δεν έτυχε ως τώρα να επικοινωνήσουμε, όπως της Κασσάνδρας Αλογοσκούφη και του Γιώργου Δάμτσιου. Ελπίζω ακόμη, να γράψει κι άλλες ιστορίες η άγνωστη Φαίδρα Μ., γιατί είν’ ωραία η περιπέτεια της γραφής κι ήθελα να της το υπογραμμίσω αυτό, μιας κι έκανε την αρχή, στέλνοντάς της και τα χαιρετίσματά μου.
Όλες οι ιστορίες έχουν την αξία τους, ανασύρουν μνήμες (ένα διήγημά του βιβλίου έγινε μάλιστα η αφορμή να μου διηγηθεί, για παράδειγμα η μητέρα μου, τι έγινε κατά τη διάρκεια της αναμονής της πρώτης άφιξης αεροπλάνου στο νησί, όταν οι λιποθυμίες απ’ την πολύωρη αναμονή, τη ζέστη και την έλλειψη νερού διαδέχονταν η μια την άλλη), φωτίζουν πτυχές της ιστορίας του (των αρχαίων χρόνων όταν φτιαχνόταν το Ευπαλίνειο όρυγμα, της περίοδου της Ηγεμονίας, της Επανάστασης, του Εμφυλίου), εκμυστηρεύονται προσωπικά τους βιώματα ή μοιράζονται χαρές τους μαζί μας, οι συγγραφείς τους. Μπορείτε να διαβάσετε σ’ αυτήν την έκδοση διηγήματα στα οποία κυριαρχεί ο έρωτας, άλλα με έντονο κωμικό, σκωπτικό στοιχείο, αστυνομικά, μυστηρίου, επιστημονικής φαντασίας. Είναι υπέροχο που τόσο διαφορετικές εμπνεύσεις προκάλεσε η Σάμος. Και πιστεύω ότι θα σας δώσουν και μια εξαιρετική αφορμή όλες αυτές οι ιστορίες, για να επισκεφθείτε το νησί του Αρίσταρχου και του Πυθαγόρα, που γειτονεύει με την Τουρκία, που χτυπήθηκε από τόσες φυσικές καταστροφές αλλά παραμένει τόσο μα τόσο όμορφο.
Θα βρείτε και στην ετικέτα «Σάμος» αυτού του blog, αναρτήσεις που έχω γράψει κατά καιρούς γι’ αυτό, αν ενδιαφέρεστε να πληροφορηθείτε και γι’ άλλα όμορφα που συμβαίνουν εκεί. Κι όπως ήδη θα καταλάβατε, πιστεύω δηλαδή, και ξέρουν όσοι άνθρωποι με γνωρίζουν καλά, μόνο τοπικίστρια δεν είμαι. Έχω αγαπήσει κι άλλα μέρη, όπως έγραψα παραπάνω, εντός κι εκτός Ελλάδας, μα και το νησί είναι στην καρδιά μου. Πώς να το κάνουμε; Να ‘ναι καλά λοιπόν, η Λίτσα Τρικιριώτου που το μήνυμά της έγινε η αφορμή να γράψω την Κέρκω κι η Έλενα Χουσνή, που δεν την έχω γνωρίσει από κοντά, αλλά η ζεστασιά της με τύλιξε απ’ τις πρώτες λέξεις της και την ευχαριστώ ολόψυχα. Μπράβο, επίσης, στον Γιώργο Μαργαρώνη για το τόσο όμορφο εξώφυλλο και φυσικά στο Μανώλη Πυργιώτη, που διευθύνει τη Δημόσια Κεντρική Ιστορική Βιβλιοθήκη Σάμου, γι’ αυτήν την έκδοση. Μεγάλο μπράβο φυσικά, σε όλα τα άτομα που συμμετέχουν κι έκαναν πραγματικότητα αυτήν την ιδέα. Η Γιούλη Επτακοίλη, τέλος, έχει γράψει έναν συγκινητικοτατο πρόλογο γι’ αυτό το βιβλίο που παρουσιάστηκε στον «Ιανό», την Παρασκευή, 28 Απριλίου 2023, κι εύχομαι να γίνει το αγαπημένο σας φέτος. Διαβάστε το οπωσδήποτε._
Πρόσφατα κυκλοφόρησε η νέα ποιητική συλλογή του Κυριάκου Μουτιδη, απ’ τις εκδόσεις «Locotrip». Και μέχρι να την παρουσιάσω εδώ, επιλέγω ένα απ’ τα πολλά ποιήματά του που ξεχώρισα και του εύχομαι από καρδιάς, κάθε επιτυχία:
Την επόμενη Παρασκευή, 31/3/23, θα συνεχίσουμε τη συζήτηση για την «Ιστορία της Ψυχιατρικής», που ξεκινήσαμε στα πλαίσια των «εκπαιδευτικών» συναντήσεων της Πρωτοβουλίας ‘Ψ’.
Θα συζητήσουμε για τη σχέση της ψυχιατρικής με την ευγονική, για τη σύμπλευση της γερμανικής ψυχιατρικής με το ναζιστικό καθεστώς, για την νέα εποχή, που άνοιξε μεταπολεμικά, με τα ψυχοφάρμακα και τη σχέση της ψυχιατρικής και των διαγνωστικών της συστημάτων με το βιο-φαρμακο-βιομηχανικό σύμπλεγμα.
Για την επικράτηση του στενά κλινικού, και κατασταλτικού, μοντέλου, ανεξαρτήτως του όποιου βιολογικού ή ψυχοθεραπευτικού προσανατολισμού. Για τα αντιψυχιατρικά και μεταρρυθμιστικά κινήματα, για την επικράτηση της νεοφιλελεύθερης μεταρρύθμισης κλπ.
Την επόμενη Παρασκευή, λοιπόν, 31/3/23, στις 19.30, στο χώρο μας στην οδό Αιθαλίδου 11, κοντά στη στάση του μετρό Αγ. Ιωάννης.
Είναι μια επίθεση που την περιμέναμε, όλος ο κόσμος το ήξερε ότι ο Μακρόν θα το φέρει. Δεν είναι απλά αύξηση του ορίου συντάξεων από τα 62 στα 64, αυτό είναι βέβαια συμβολικό, πρόκειται για ιδιωτικοποίηση του συνταξιοδοτικού όπου η σύνταξη θα εξαρτάται από την εταιρεία που δουλεύει. Ήδη το 25% των πιο φτωχών δεν καταφέρνει να πάρει ποτέ σύνταξη, και ο περισσότερος κόσμος παίρνει μειωμένες συντάξεις 600-700 ευρώ που είναι τίποτα στη Γαλλία (από το κανονικό 1200-1300 το οποίο θα είναι σχεδόν αδύνατον να επιτευχθεί αν πρέπει κανείς να δουλεύει συνεχόμενα χωρίς διακοπές λόγω ανεργίας, στη ζωή του).
Κάπως έτσι άρχισε η αντίδραση από τα συνδικάτα που ακόμα και αυτά που είναι συνδεδεμένα με το Σοσιαλιστικό Κόμμα από όπου προέρχεται ο Μακρόν δεν καταφέρνουν πλέον να μιλήσουν μαζί του, ο «Βασιλιάς» έτσι όπως τον αναφέρει εδώ ο κόσμος έχει σπάσει όλες τις σχέσεις με αυτόν τον κόσμο. Τα μεγαλύτερα από αυτά CGT, CFDT, FSU, CGC-UGC, Solidaires βγάζουν από τις 7 Μαρτίου κοινές αποφάσεις για συνεχόμενες απεργίες. Ξέραμε ότι θα αντιδράσουν, ξέραμε ότι θα είναι δύσκολο να το περάσει ο Μακρόν, αυτό που δεν θα μπορούσαμε να φανταστούμε είναι ότι επί τις 7 τελευταίες μέρες η πόλη θα κατοικηθεί κανονικά από ανθρώπους οι οποίοι ήταν σαν φυλακισμένοι στα σπίτια τους και εξεγέρθηκαν από αυτή τη φυλακή.
Από τις 7 Μαρτίου λοιπόν είδαμε να κατεβαίνουν στο δρόμο οι πάντες. Φάνηκε εξ αρχής πως δεν ήτανε απλώς μια απεργία με την συνηθισμένη συνδικαλιστική έννοια στη Γαλλία. Φοιτητά τα οποία για πάρα πολύ καιρό τρώνε τεράστια καταστολή από το τέρμα ιεραρχικό και ανταγωνιστικό γαλλικό πανεπιστήμιο, φεμινιστικές συλλογικότητες, εργαζόμενοι σε οτιδήποτε τομέα μπορεί να φανταστεί κανείς, εργάτες καθαριότητας, σεξεργάτριες, πυροσβέστες, νοσοκόμες, ντελιβεράδες, οι χωρίς χαρτιά, οικογένειες με τα παιδιά τους, μεγάλα μπλοκ στις πορείες από κούρδισες μετανάστριες με χορό και μουσική, με αντάρτικα τραγούδια, άνθρωποι από όλες τις ηλικίες, πάρα πολλοί Έλληνες που δεν μπορούσαμε να φανταστούμε ότι υπάρχουν τόσοι στο Παρίσι, όλα τα συνδικάτα με τα χρώματά τους και τα αμάξια που μπαίνουν μπροστά στις πορείες, τα μπλακ μπλοκ διστακτικά μπροστά μπροστά δεν πετούσαν ούτε πετρούλα.
Στις 8 Μάρτη λίγο πιο ήρεμα λιγότερη καταστολή αλλά μια πορεία – Λαός, απέραντη, με φεμινιστικά και LGBTQ μπλοκ. Όλες οι «φυλές», όλα τα χρώματα. Ασταμάτητη βροχή κόβει κάπως τη πορεία, αλλά ο περισσότερος κόσμος μένει μέσα, γίνεται πιο πολύχρωμη γιατί οι πιο παριζιάνες ξέραν τον καιρό, τον ψάξανε, είχαν βγάλει πολύχρωμες ομπρέλες. Μια τεράστια ομπρελοπορεία με έντονα συνθήματα, ένας ασφαλής δρόμος εκεί που συνήθως επικρατεί μια κεκαλυμμένη μάτσο πόλη. Τα καφέ τριγύρω που συνήθως είναι γεμάτα με κόσμο από τη δουλειά, γεμίζουν με πανκιά, με ροζοκοκκινομπλέ μαλλιά, κορίτσια με μπούργκες και μέικαπ από κάποιο πολύ φουτουριστικό μέλλον, γαλλίδες φινετσάτες και θυμωμένες, γεροδεμένες καθαρίστριες, ομάδες γυναικών από διάφορες αφρικανικές χώρες, κάποιες θηλυκότητες γυμνές κράζουν τα γκαρσόνια, οι μαγαζάτορες δεν ξέρουν τι να κάνουν. Σιωπούν και κάνουν τη δουλειά τους. Κοπέλες από διάφορα συνδικάτα μοιράζουν καλέσματα για φεμινιστικές πορείες. Ο νόμος για το συνταξιοδοτικό θίγει πρώτα και απ’ όλα αυτές.
Στη Γαλλία καταλήψεις σε εργοστάσια, πυρηνικά εργοστάσια, διυλιστήρια, λιμάνια, αποθήκες.
Ήταν η αρχή αυτή ένα μεγάλο αναθάρρεμα με 500.000 κόσμο Παρίσι και πολύ μεγάλες πορείες σε όλη τη χώρα. Η καταστολή εκεί, η γαλλική αστυνομία δρα σαν τις λεγεώνες χωρίς υπερβολή, κάμερες υπάρχουν παντού, παίρνουν εντολή από κεντρικά σημεία παρακολούθησης εντοπίζουν έναν διαδηλωτή που θεωρείται επικίνδυνος και ορμάνε πάνω του κυριολεκτικά 40 μπάτσοι για να τον ακινητοποιήσουν. Αυτό κάνανε συνέχεια τις πρώτες μέρες. Τo κατάφερναν αυτό ακόμα και με βουλεβάρτα τεράστια γεμάτα από δεκάδες χιλιάδες, γιατί αυτές οι ομάδες που το κάνουν έχουν εκπαιδευτεί σε πόλεμο.
Με τις μεγάλες πορείες να συνεχίζονται, όλα άλλαξαν στις 15 Μαρτίου. Ο Μακρόν κατάλαβε ότι το πολλοί βουλευτές του συντηρητικού Rennaissance κόμματος στα δεξιά του δεν θα αφήσουν να περάσει το νομοσχέδιο στη Βουλή και ο Μακρόν το επέβαλε χωρίς ψηφοφορία με το άρθρο 49.3 – το έχει ξαναχρησιμοποιήσει – κάτι σαν τις ΠΝΠ στην Ελλάδα. Τη ίδια μέρα στη Place de la Concorde κάλεσμα σε «απαγορευμένη» πορεία από χύμα κόσμο, από συνδικαλιστές, περικυκλώνεται με ατσαλένια τείχη και κλούβες, χωρίς καμία φυσική διέξοδο. Αυτό εδώ λέγεται «nasse» και απαγορεύεται στη Γαλλία. Είναι αποικιοκρατικό «έθιμο». Η κατάσταση ξεφεύγει ο κόσμος γίνεται βίαιος, σπάνε το πλακόστρωτο του δρόμου της πλατείας, κάνουν παντού οδοφράγματα με τις λαμαρίνες για τα έργα των ολυμπιακών αγώνων, γίνονται πολλές συλλήψεις. Η αστυνομία δρα ακόμα μεθοδικά όπως και τις προηγούμενες μέρες.
Την επόμενη στις 16 έχουν αλλάξει όλα. Υπάρχουν πολλά καλέσματα παντού, δεν καταλαβαίνουμε τίποτα, πως θα πετύχει αυτό. Με το που βραδιάζει στο 13ο διαμέρισμα χωρίς να υπάρχει κάλεσμα κόσμος περπατάει στη μέση των λεωφόρων και σταματάει τη κυκλοφορία, φωνάζουν ότι θα πάρουν το κεφάλι του Μακρόν, καίνε ότι σκουπίδια βρουν. Το 13ο κάτω από το place d’Italie έχει πάρα πολλές κοινωνικές κατοικίες και εκεί ενώθηκε η γειτονιά με ανθρώπους που έρχονταν από παντού. Τα κάνανε όλα λαμπόγιαλο ! Μια άλλη πορεία από place d’italie ενώνεται με τα νότια του 13ου.
Πολύ περίεργη αίσθηση. Δεν ήτανε ακριβώς ότι βγήκαν να κάνουν αυτό. Δεν μπορούσαν αλλιώς, ήθελαν απλώς να είναι έξω στο δρόμο και να φωνάζουν συνθήματα όχι γιατί έχει απλά κάποια πορεία την οποία και ακολουθούν, αλλά γιατί απλώς η αστυνομία δεν τους αφήνει να είναι έξω στο δρόμο. «Παρίσι ξεσηκώσου!», φωνάζουν. Ένας 70αρης Γάλλος προχωράει μόνος του και βάζει φωτιά σε όλα τα συσσωρευμένα σκουπίδια που βλέπει, σπάει ζαρντινιέρες δρόμου, κάτι Ασιάτες από το China town στο 13ο τον ακολουθούν. Τριγύρω κλειστά όλα τα μετρό. Η γειτονιά κάνει αυθόρμητες μικρές πορείες παντού. Στα νότια του 13ου στα όρια με τα προάστεια ο κόσμος μπλοκάρει τα τραμ που λειτουργούν ακόμα, καίνε τις στάσεις του τραμ, συγκεντρώνονται έξω από τα κατειλημμένες μονάδες των εργατών καθαριότητας. Η αστυνομία ακολουθεί παντού. Ο κόσμος τρέχει δεν τους νοιάζει να αντιπαρατεθούν, κάνουν κύκλους σε όλη τη περιοχή. Πορείες συνενώνονται και σπάνε συνέχεια, συνθήματα παντού στους τοίχους, ειδικά στις εταιρείες ακινήτων που μοστράρουν στις βιτρίνες τους διαμερίσματα 25 τετραγωνικών για αγορά με 1 εκατομμύριο ευρώ. Επί 5 ώρες συνέχεια τρέξιμο, συνθήματα, σε ομάδες των δέκα, των εκατό, των χιλίων, αναλόγως του αν καταφέρνουν να συγκροτηθούν λόγω των επιθέσεων από την αστυνομία.
Οι πορείες σπάνε λίγο και ο κόσμος φεύγει από το 13ο και πάει στη Βαστίλη με μετρό και στη περιοχή γύρω από το μετρό Opera. Στη Βαστίλη άλλη μια nasse κρατάει τον κόσμο κλεισμένο χωρίς να μπορεί να φύγει. Η αστυνομία θέλει να στείλει τον κόσμο στα σπίτια του, να τον κουράσει. Δεν τα καταφέρνει. Στο Opera χαμός. Παντού στη περιοχή σε όλα τα δρομάκια άπειρος κόσμος στο δρόμο περπατάει και φωνάζει «Παρίσι ξεσηκώσου!, μην κοιμάσαι!» 12 η ώρα το βράδυ, μέχρι τις 3 το πρωί το σκηνικό της περιοχής έχει γίνει αγνώριστο. Παντού οδοφράγματα για να μην περνάνε οι κλούβες, όλα με τις λαμαρίνες από τα έργα των επερχόμενων Ολυμπιακών αγώνων. Ο κόσμος τραγουδάει «Είμαστε εδώ, ακόμα κι αν ο Μακρόν δεν το θέλει, εμείς είμαστε εδώ !» μπακάληδες και μινιμάρκετ που πολύ συχνά είναι Αιγύπτιοι, μαροκινοί, αλγερινοί κτλ, που είναι ανοιχτά μέχρι αργά τους κερνάνε φαγητά, μπύρες, οτιδήποτε. Στα στενά η αστυνομία περνά με τους αντίστοιχους ΔΙΑΣ. Και πάλι τρέξιμο.
Την επόμενη από το πρωί μικρές συγκεντρώσεις παντού μικρές πορείες στα πεζοδρόμια ανάμεσα σε κόσμο που πάει στη δουλειά. Κορναρίσματα στο δρόμο για τον κόσμο που διαδηλώνει. Συνδικάτα κλείνουν τις οδικές αρτηρίες προς το Παρίσι. Φρακάρουν όλοι οι προαστιακοί δρόμοι. Σκουπιδιάρικα βγαίνουν και αδειάζουν σκουπίδια στις πλούσιες περιοχές. Σε 5 πόλεις της Γαλλίας γίνονται επιχειρήσεις «νέκρωσης πόλεων», φράσσονται από τα συνδικάτα όλες οι είσοδοι προς τις πόλεις. Δεν μπαίνει τίποτα δεν βγάνει τίποτα. Σε ένα βίντεο μια κυρία 60-70 χρονών σε καροτσάκι και μαζί με 5-6 συνδικαλίστριες κάθεται με το καροτσάκι πάνω στις ράγες τρένου μπροστά από ένα τούνελ για να μην περάσει όποιο τρένο έρθει.
Ο αγώνας των εργατών καθαριότητας είναι συμβολικός. Δεν φαίνονται ποτέ. Πάντα σχεδόν άντρες μαύροι ή «Άραβες» από τα προάστεια, πάντα μου έκανε εντύπωση γιατί όταν τους έβλεπα να αδειάζουν τα σκουπίδια από τα σπίτια στο δρόμο για δουλειά βρίζανε τους κατοίκους. Λένε: δεν μπορείτε να ξεχωρίσετε καν που πάει η ανακύκλωση και που τα σκουπίδια, οι κάτοικοι του Παρισιού είναι σνομπ και μαλάκες», «είμαστε αόρατοι» λέγανε. «Τώρα φαινόμαστε παντού». Κάθε βράδυ καίγονται από τον κόσμο τα σκουπίδια που συσσωρεύονται από τους διαδηλωτές. Η δήμαρχος Anne Hidalgo λέει ότι στηρίζει την απεργία τους αλλά στα μουλωχτά στέλνει τις ιδιωτικές επιχειρήσεις ή φαντάρους για να τα μαζέψουν. Ένας από τους «σκουπιδιάρηδες» μας λέει έξω από το εργοστάσιο επεξεργασίας σκουπιδιών στο 13ο διαμέρισμα στις 21 Μαρτίου το μεσημέρι: Είναι πολύ καλό που έχουμε 1000 φοιτητά απέξω αυτή τη στιγμή. Κρατάνε τους μπάτσους απασχολημένους. Οι μπάτσοι δεν μπορούν να είναι ταυτόχρονα παντού. Σήμερα έγινε επίταξη κάποιων από εμάς, είναι πάρα πολύ εκνευρισμένοι που πρέπει να μαζεύουν τα σκουπίδια. Για αυτό το βράδυ πάμε και τα ξανά αδειάζουμε.» Απέξω από το εργοστάσιο ό,τι αμάξι περνάει κορνάρει στη στήριξη των απεργών, των φοιτητών. Δέκα κλούβες βαν λίγο αρκετά πιο κάτω υπενθυμίζουν στον κόσμο ότι παρακολουθείται. Αρχίζει μια παράνομη πορεία φοιτητών, με καλέσματα από πολιτικές οργανώσεις της εξ. Κοιν.Αριστεράς.
Στις πλούσιες περιοχές ο κόσμος ενοχλείται, λέει πως δεν γίνεται να μυρίζει έτσι η πόλη. Η αλήθεια είναι πως το Παρίσι μύριζε και πριν, και χειρότερα. Μούχλα, υγρασία, ποντίκια παντού. Χειρότερα γιατί η τέχνη της πολεοδομίας εδώ είναι να ομορφαίνει τα πάντα. Μέσα τα σπίτια είναι σάπια, οι δημόσιοι χώροι για να κάθεσαι συγκεκριμένες ώρες, πέτρες και στενά παγκάκια για να μην κοιμούνται οι 300.000 άστεγοι του Παρισιού δίπλα στις όμορφες πλατείες, ό,τι κατώφλι υπάρχει έχει κλειστεί με κάγκελα. Μόνο το καλοκαίρι αλλάζει αυτό. Συνήθως μετανάστες οικειοποιούνται παρτέρια πεζούλια που είναι φτιαγμένα ακριβώς για να μην μπορείς να αράξεις.
Από τις 18 και μετά αρχίζουν και μπαίνουν μέσα στην απεργία καθηγητές πανεπιστημίων και μαζικότατα τα φοιτητά. 400 λύκεια και 80 πανεπιστήμια κατειλημμένα.
Οι πορείες συνεχίζονται αντίστοιχα έτσι σε πάρα πολλές πόλεις Nantes, Rennes, Caen, Lyon (τρομερές συγκρούσεις), Μασσαλία (το αντιφα μπλοκ της Μασσαλίας είναι τεράστιο και αξιοζήλευτο). Τη Κυριακή 18 είχε έτσι κι αλλιώς διοργανώσει καρναβάλι. Ο δήμος το απαγορεύει, το καρναβάλι γίνεται έτσι κι αλλιώς, αλλά πνίγεται στα χημικά.
Έτσι μέχρι και σήμερα. Υπάρχει ένα μεγάλο άγχος για το αν θα συνεχίσει όλο αυτό. Ο κόσμος δεν μπορεί αλλιώς, έτσι φαίνεται. Πιθανότατα είναι παροδικό. Ωστόσο αυτή τη στιγμή νιώθουμε ότι όλα είναι δυνατά με την έννοια ότι μπορούμε να σκεφτόμαστε ότι μπορεί να υπάρξει κάποια προοπτική. Τώρα όλα είναι στη θέση τους. Η πραγματικότητα είναι η διαδήλωση, οι άνθρωποι που βλέπω στις πορείες κατοικούν τη πόλη εκτός του κανονικού τυποποιημένου βασανιστηρίου, η εξαίρεση είναι η δουλειά. Πολύς κόσμος δουλεύει ασφαλώς. Αλλά πολύς κόσμος το αντιλαμβάνεται σαν εξαίρεση από κάτι άλλο στο οποίο θέλει να συμμετάσχει. Εχθές διαψευστήκαν οι φόβοι. 800.000 στο Παρίσι. Όλη η εβδομάδα έχτισε τη χθεσινή πορεία. Τόσο κόσμο δεν έχω ξαναδεί ποτέ ούτε ξέρω αν θα ξαναδώ στη ζωή μου. Η αλήθεια είναι ότι δεν κατάλαβα πολλά από τη πορεία. Είχε τόσο κόσμο που δεν μπορούσα να καταλάβω τι γίνεται. Πορεία από τη Βαστίλη στη πλατεία της République και από εκεί στο Opéra. Παράλληλες μικρότερες πορείες παντού τριγύρω. Κλειστές λεωφόροι με 100 κλούβες-βαν της αστυνομίας και αμέτρητοι μπάτσοι. Έγιναν πάρα πολλά. Το πλήθος έσπασε τράπεζες και πολυεθνικές που συνήθως είναι φυλαγμένες, κόσμος στα μπαλκόνια χαιρετάει και ρίχνει βεγγαλικά. Στη Bordeaux κάψανε το δημαρχείο, κόσμος πέταξε σκουπίδια μέσα στα σπίτια βουλευτών, κάηκε αστυνομικό τμήμα στη Lyon. Στις πιο μπουρζουά πόλεις δηλαδή, που είναι οι «όμορφες πόλεις». Η Μασσαλία που είναι και λιμάνι είχε πρόσφατα 200.000 κόσμο σε πορείες. Στο Παρίσι μέσα στο πλήθος όλοι οι πιθανοί τρόποι να διαδηλώσει κανείς. Μαχητικά, με πλακάτ, με αυτοσχέδιες κούκλες, συνθήματα με λογοπαίγνια, αυτοσχέδια φέρετρα, γελοιογραφίες του Μακρόν, κόσμος με ομπρέλες και λέιζερ για να τυφλώνουν την αστυνομία, μουσική, ένα φοιτητικό μπλοκ απέραντο, τα συνδικάτα επίσης, η πορεία είχε ουσιαστικά το μέγεθος της διαδρομής της. Δεν υπάρχει τέλος ούτε αρχή. Ευχόμαστε να συνεχίσει, σήμερα υπάρχουν πάλι καλέσματα. Όλα είναι δυνατά αλλά και πιθανότατα να είναι παροδικό. Κάθε μέρα που κατεβαίνει κανείς αξίζει. Κόσμος από την Ελλάδα μας λένε ότι θέλουν να έρθουν μόνο γι’ αυτό. Έλληνες, από άλλες χώρες το ίδιο. Τρεισήμισι εκατομμύρια σε όλη τη Γαλλία στους δρόμους. Δεν είναι Μάϊος του 68 δεν είναι κίτρινα γιλέκα. Είναι κάτι καινούριο, διαφορετικό, δεν είχε σημασία αν είναι μεγαλύτερο η μικρότερο. Ήταν όμως τόσο απρόσμενο που συνέβαινε μπροστά μας και δεν το είχαμε πάρει χαμπάρι ή πιστέψει μέχρι πριν μια εβδομάδα.
Ο Μακρόν ετοιμάζει ολομέτωπη επίθεση. Επιτάξεις εργαζομένων στα διυλιστήριά της TOTAL. Θέλει να αποτρέψει την έλλειψη καυσίμων στη χώρα πάση θυσία και να λυγίσει τη CGT που παραδοσιακά είναι πιο αριστερό συνδικάτο (1 εκατομμύριο μέλη) με όλα τα προβλήματα που έχει αυτό. Αν το καταφέρει η CFDT το επόμενο μεγαλύτερο συνδικάτο θα κάνει αυτό που έκανε πάντα: θα αρχίσει να διαπραγματεύεται μόνο για τον εαυτό του, κάποιες παραχωρήσεις στην μετά μεταρρύθμισης εποχή. Οι αστυνομικές δυνάμεις στη χώρα, επί μια βδομάδα στο πόδι δεν μπορούν πια να τρέχουν. Ο Μακρόν ετοιμάζει νέα σώματα για την αστυνομία. Υπάρχει η ανάγκη να γίνουν οι κατειλημμένοι χώροι απεργίας κέντρα αντίστασης, πέρα από τη δράση στο δρόμο. Θα είναι κρίσιμο αυτό, στο επόμενο διάστημα.
Μια σημείωση. Το συνδικάτο της Sud Solidaires Rail (σιδηροδρομικοί), μας έκανε τη τιμή να μπει μπροστά σε μια από της πορείες το πανό μας για τη δολοφονία στα Τέμπη, μας συγκίνησαν, είχαν χάσει κόσμο σε άλλο «ατύχημα» το 2013. Είχαν ήδη βγάλει ανακοίνωση για τα Τέμπη πριν μιλήσουμε μαζί τους. Τους είπαμε τα συνθήματα που θα γράφαμε στο πανό, είχαν σκεφτεί ακριβώς τα ίδια…
AIKATERINI TEMPELI 