«Μετρηθήκαμε και είμαστε λιγότεροι…», λένετα σωματεία εργαζομένων στους σιδηροδρόμους. Σήμερα ως Πρωτοβουλία για ένα Πολύμορφο Κίνημα στην Ψυχική Υγεία μπορούμε, τουλάχιστον, να χαμογελάμε που ο Γιάννης Καυκάς είναι ακόμα μαζί μας, να τον θυμόμαστε, σχεδόν δώδεκα χρόνια πριν, να βγαίνει νικητής από μια απόπειρα κρατικής δολοφονίας.
Στις 11 Μαΐου 2011 χιλιάδες κόσμου διαδηλώνουν ενάντια στα μνημονιακά μέτρα που επιβάλλονται προκειμένου να φτάσουμε σήμερα να θρηνούμε 57 νεκρούς σε μια ακόμα κρατική δολοφονία. Εκείνες οι διαδηλώσεις δοκίμασαν να στήσουν ένα ανάχωμα στην επέλαση των επερχόμενων ιδιωτικοποιήσεων, του ξεπουλήματος του δημόσιου πλούτου, της λεηλάτησης των φυσικών πόρων και της φτωχοποίησης μεγάλου μέρους του πληθυσμού. Και για αυτό και η πορεία χτυπήθηκε βάναυσα, με κάθε αγριότητα από τους ένστολους φρουρούς της κρατικής αυθαιρεσίας. Ο Γιάννης δέχτηκε τη μανία των ΜΑΤ, χτυπημένος από έναν πυροσβεστήρα στο κεφάλι και έφτασε σε προθανάτια κατάσταση στο Γενικό Κρατικό Νίκαιας. Θα βγει από το νοσοκομείο με το κεφάλι ψηλά και τη γροθιά υψωμένη στις 30 Μαΐου 2011. Για το Συμβούλιο Πλημμελειοδικών Αθηνών ήταν “ένα ακόμα τυχαίο γεγονός”. Ουσιαστικά το ποινικό κομμάτι της υπόθεσης θάφτηκε και μπήκε στο αρχείο, καθώς “δεν προέκυψε κανένα στοιχείο” για το δράστη και το αντικείμενο του τραυματισμού. Οι ένστολοι δολοφόνοι της 17μελούς διμοιρίας συνέχισαν τη δουλειά τους ξεσπώντας σε καταλήψεις στέγης, σε αγωνιστές/ριες, διαθέσιμοι να επιβάλλουν πλέον τη “νέα κανονικότητα”.
Τον Μάιο του 2021, σε μια στοιχειώδη αναγνώριση των κατασταλτικών μηχανισμών του κράτους το Διοικητικό Πρωτοδικείο Αθηνών αναγνωρίζει την “αδιάκριτη χρήση βίας” και επιδικάζει την καταβολή αποζημίωσης. Στις 7 Μαρτίου 2023 το κράτος ασκεί έφεση, κυριολεκτικά την τελευταία δυνατή μέρα. Είναι το ίδιο κράτος που αποκαλεί “ανθρώπινο λάθος” την κρατική δολοφονία στα Τέμπη, που ευθύνεται για τη ρατσιστική δολοφονία των Ρομά, που ελέγχει κυκλώματα trafficking, που ποδοπατά τον Ζακ, που στέλνει στην εντατική τον Χρονόπουλο λόγω της αναπηρίας του, που σκοτώνει το Βαγγέλη Μάγγο.
Δεν έχουμε αυταπάτες. Τα εγκλήματα είναι διαρκείας. Ο Γιάννης είναι μαζί μας και στέκεται κοντά μας. Θα σταθούμε κι εμείς δίπλα του.
Ως Πρωτοβουλία για ένα Πολύμορφο Κίνημα στηρίζουμε τη συγκέντρωση αλληλεγγύης έξω από το Διοικητικό Πρωτοδικείο Αθηνών (Λουίζης Ριανκούρ 85, Μετρό Πανόρμου) την Τρίτη 7 Μαρτίου 2023, στις 09:00. Διεκδικούμε την καταδίκη των ένστολων επίδοξων δολοφόνων. Στεκόμαστε κοντά, αλληλέγγυα.
ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ ΓΙΑ ΕΝΑ ΠΟΛΥΜΟΡΦΟ ΚΙΝΗΜΑ ΣΤΗΝ ΨΥΧΙΚΗ ΥΓΕΙΑ
Ο Κάρλος Σάουρα ήταν ένας από τους πιο διεθνώς αναγνωρισμένους σκηνοθέτες του ισπανικού κινηματογράφου. Το έργο του υπερβαίνει τις έξι δεκαετίες και χαρακτηρίζεται από την διερεύνηση των οπτικών και εικαστικών ορίων της Έβδομης Τέχνης.
Στα πλαίσια του αφιερώματος θα προβληθούν 4 ταινίες του δημιουργού δωρεάν και διαδικτυακά.
XII Ιβηροαμερικανικό Φεστιβάλ Θεατρικών Αναλογίων 7-28 Μαρτίου 2023
Το Ιβηροαμερικανικό Φεστιβάλ Θεατρικών Αναλογίων φτάνει το 2023 στην δωδέκατη έκδοσή του και παρουσιάζει τέσσερα έργα του σύγχρονου ισπανικού ρεπερτορίου, υπό την διεύθυνση Ελλήνων σκηνοθετών και την συμμετοχή Ελλήνων ηθοποιών, στα ελληνικά.
Τα φετινά έργα είναι Μια θεραπεία ολικής αλέσεως των Μαρκ Αντζελέτ και Κριστίνα Κλεμέντε, σε σκηνοθεσία Ζωής Ξανθοπούλου, Αν δεν σε είχα γνωρίσει του Σέρτζι Μπελμπέλ, σε σκηνοθεσία Αντώνη Γαλέου, Χάμελιν του Χουάν Μαγιόργκα, σε σκηνοθεσία Σοφίας Καραγιάννη και Φιτζρόι του Τζόρντι Γκαλθεράν, σε σκηνοθεσία Ελένης Γκασούκα.
Φέτος θα παρακολουθήσει το αναλόγιο του έργου του ο Μαρκ Αντζελέτ και στη συνέχεια θα συζητήσει με το κοινό.
Τις Τρίτες του Μαρτίου, στις 18.00 στην Ελληνοαμερικανική Ένωση (Μασσαλίας 22, Αθήνα).
Στο πλαίσιο των εορτασμών για την Διεθνή Μέρα της Γυναίκας, το Ινστιτούτο Θερβάντες, η Πρεσβεία της Αργεντινής και το Φεστιβάλ Ισπανόφωνου Κινηματογράφου της Αθήνας (FeCHA) συνδιοργανώνουν την διαδικτυακή προβολή της ταινίας «Ο σκοτεινός θάλαμος» της Μαρία Βικτόρια Μένις.
Σε μια κοινότητα της επαρχίας Έντρε Ρίος, στα τέλη του 19ου αι. γεννιέται ένα κοριτσάκι που κατά τη γνώμη της οικογενείας του είναι άσχημο. Η οικογένεια θεωρεί πως το κορίτσι μεγαλώνει άχαρα και πως εξελίσσεται σε μια ασήμαντη γυναίκα, σχεδόν αόρατη. Παρ’ ότι οι άλλοι την αγνοούν, εκείνη δεν παύει να βλέπει τον κόσμο που μας περιβάλλει με μεγάλο ενδιαφέρον προς εκείνες τις μικρές εκδηλώσεις ομορφιάς που διακρίνει κανείς μόνον αν σταθεί να παρατηρήσει. Χρόνια αργότερα, ενώ η γυναίκα είναι πια παντρεμένη με παιδιά, φτάνει στο αγροτόσπιτό τους ένας γάλλος φωτογράφος, ο μοναδικός άνθρωπος που θ’ ανακαλύψει με άλλη ματιά, την ιδιαίτερη ομορφιά της πρωταγωνίστριας και του έντονου εσωτερικού της κόσμου.
Περισσότερες πληροφορίες στους συνδέσμους της ανάρτησης που οδηγούν εδώ.
Εκδόθηκε η συλλογή διηγημάτων με τίτλο «ΣΑΜΟΣ, ΜΙΑ ΜΕΡΑ….65 ΔΙΗΓΗΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΣΑΜΟ» από την Δημόσια Κεντρική Ιστορική Βιβλιοθήκη Σάμου. Η συγκέντρωση των κειμένων έγινε έπειτα από δημόσια πρόσκληση της Βιβλιοθήκης και αποτελεί μια λογοτεχνική «γεωγραφία» με επίκεντρο το νησί μας που φιλοδοξεί να αναδείξει όψεις της ιστορίας, της ηθογραφίας και της κοινωνικής πραγματικότητάς του στα πλαίσια πάντα της μυθοπλασίας.
Στη συλλογή συμμετέχουν συγγραφείς από όλη την Ελλάδα, σαμιακής καταγωγής και μη, άλλοι με μεγάλη εμπειρία στα λογοτεχνικά δρώμενα, και άλλοι που επιχειρούν συγγραφικά για πρώτη φορά, όλων των ηλικιακών κατηγοριών. Άλλα από τα κείμενα, πέραν του συνεκτικού κοινού στοιχείου τους που είναι η αναφορά στη Σάμο, εκτυλίσσονται στο παρελθόν, άλλα στο παρόν και κάποια στο μέλλον. Είναι μεγάλη η ποικιλία τους θεματολογικά και ειδολογικά κατατάσσονται στις κατηγορίες του αστυνομικού, της επιστημονικής φαντασίας, της ηθογραφίας, της μικροϊστορίας αλλά και της κοινωνικής αποτύπωσης σε όλες τις εκφάνσεις της.
Το βιβλίο προλογίζει η δημοσιογράφος Γιούλη Επτακοίλη η οποία σημειώνει μεταξύ άλλων:
«Ο τόμος αυτός είναι μια αλυσίδα όπου μπλέκονται η μνήμη, το προσωπικό βίωμα, η Ιστορία, η φαντασία… Δεν είναι μόνο το διαρκές θαύμα της φύσης που μας συναρπάζει, δεν είναι μόνο το φως των τόπων και οι αμέτρητες ιστορίες που διηγείται, είναι οι δικοί μας άνθρωποι, αυτοί που πέρασαν κι αυτοί που μένουν, αυτοί που ζουν εντός μας, το παρελθόν που παίρνουμε στα χέρια μας και πλάθουμε τον τωρινό μας βίο… Η παρούσα συλλογή διηγημάτων για την Σάμο, με τις λογοτεχνικές και αφηγηματικές αρετές της, την ποικιλία στο ύφος και την γραφή, περίτεχνη, ελλειπτική, τρυφερή και τραχιά, κωμικοτραγική, είναι μια πολύτιμη χειρονομία. Ο τόπος, κάθε τόπος, είναι παράδοση που πρέπει να κληρονομείται. Και όσο κι αν σκέφτομαι, δύσκολα μπορώ να βρω ομορφότερο τρόπο να παραδώσεις κάτι στις επόμενες γενιές, από τις λέξεις, από τα κείμενα που γράφονται, όταν βουτάς την πένα στην καρδιά. Έτσι, η «Σάμος, μια μέρα…», γίνεται «Σάμος, μια ζωή…».
Ο διευθυντής της Βιβλιοθήκης Μανώλης Πυργιώτης αναφέρει στο οπισθόφυλλο του βιβλίου:
«Στην παρούσα έκδοση της Βιβλιοθήκης Σάμου, 65 αφηγητές μας ταξιδεύουν στο παρόν, το παρελθόν αλλά και το μέλλον της Σάμου, αποτυπώνουν στιγμές της μικρής μας κοινωνίας, μας μεταφέρουν την αίσθηση, την γεύση και την μυρωδιά από την κοινωνική γεωγραφία και την μικροϊστορία του τόπου. Ο συλλογικός αυτός τόμος δημιουργεί αναπόφευκτα μια αφηγηματική τοπογραφία για τη Σάμο, την γνωρίζουμε όπως την αισθάνθηκαν, αποδεικνύοντας ότι η λογοτεχνία μπορεί – πέραν των άλλων πολύ ουσιαστικών λειτουργιών της- να μας ταξιδεύει σε τόπους και πατρίδες, να μας μυεί στα γνωστά και άγνωστα μονοπάτια τους».
Η Λυδία Σαπουνά κι ο Harry Gijbels είναι δύο απ’ τους ανθρώπους που θα μιλήσουν στη Διημερίδα που συνδιοργανώνουν το Δίκτυο Ακούγοντας ΦωνέςΑθήνας και η Πρωτοβουλία για ένα Πολύμορφο Κίνημα στην Ψυχική Υγεία. Με αφορμή την επικείμενη έλευση τους λοιπόν, σκέφτηκα ότι είναι μια καλή ευκαιρία αυτή να μάθω από κείνους ποια είναι η κατάσταση στην Ιρλανδία και να μοιραστώ τις πληροφορίες για την πορεία τους, μαζί σας.
Η Λυδία Σαπουνά, στάθηκε πολύτιμος αρωγός στην προσπάθειά μου. Είναι καθηγήτρια Κοινωνικής Εργασίας στο School of Applied Social Studies του University College Cork, της Ιρλανδίας. Μέσα από τη δουλειά της προσπαθεί να προωθήσει μια κριτική σκέψη και πράξη στο χώρο της ψυχικής υγείας.
Ο Harry Gijbels είναι νοσηλευτής ψυχικής υγείας και ακαδημαϊκός με πάνω από 40 χρόνια εμπειρίας στην ψυχική υγεία και την εκπαίδευση. Συνεχίζει να ασχολείται ενεργά με το Hearing Voices Network Ireland.
Η Λυδία μαζί με τον Harry, έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στην ίδρυση του δικτύου Critical Voices Network Ireland και είναι συνδιοργανωτές του ετήσιου συνεδρίου Critical Perspectives in Mental Health στο University College Cork, δημιουργώντας έτσι ένα συλλογικό χώρο ακτιβισμού και αναζήτησης άλλων τρόπων κατανόησης και διαχείρισης της ψυχιατρικής εμπειρίας.
H Λυδία εξηγεί στο άρθρο «Madness’ and activism in Ireland and Scotland, a dialogue», ποια ήταν η διαδρομή της: «Μεγάλωσα στην Ελλάδα της μεταδικτατορικής εποχής, με βασικό χαρακτηριστικό των μορφοποιητικών μου εμπειριών το (σύνθημα) «το προσωπικό είναι πολιτικό». Σπούδασα κοινωνική εργασία στην Αθήνα στα τέλη της δεκαετίας του 1980, την εποχή της λεγόμενης ψυχιατρικής μεταρρύθμισης στην Ελλάδα που τροφοδοτήθηκε από την έκθεση των φρικτών συνθηκών στο Άσυλο Λέρου. Νομίζω ότι η αίσθηση της ντροπής και της αναστάτωσης που πολλοί από ‘μας βιώσαμε στη διάρκεια εκείνης της περιόδου έθεσε τα θεμέλια για να πλαισιώσουμε την (αντίληψή μας σχετικά με την) περίθαλψη (όσον αφορά) την ψυχική υγεία, με όρους πολιτικούς και (υπεράσπισης) των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Εμπνευσμένη από το έργο του Franco Basaglia και τους δεσμούς μεταξύ του κλεισίματος του ιταλικού ψυχιατρείου και των ευρύτερων κοινωνικών κινημάτων (π.χ. φοιτητές και συνδικάτα), ανέπτυξα έντονο ενδιαφέρον για την αποϊδρυματοποίηση. Όταν μετακόμισα στο Κορκ της Ιρλανδίας, στις αρχές της δεκαετίας του 1990 για να κάνω μεταπτυχιακή έρευνα σε αυτόν τον τομέα, με έκπληξη διαπίστωσα ότι η πολιτική και η πρακτική της «κοινοτικής» ψυχικής υγείας εξελίσσονταν, τόσο γεωγραφικά όσο και ιδεολογικά, σε ιδρυματικά περιβάλλοντα. Τα τελευταία είκοσι πέντε χρόνια εργάζομαι ως καθηγήτρια κοινωνικής εργασίας και ψυχικής υγείας στο University College Cork (UCC), προσπαθώντας να προωθήσω δεξιότητες κριτικής σκέψης και πράξης στην εργασία με την ανθρώπινη δυσφορία. Θα ήθελα να περιγράψω τον εαυτό μου ως ακτιβίστρια/ακαδημαϊκό, αλλά δεν είμαι σίγουρη πόσο ειλικρινές είναι αυτό! Παλεύω να διαχειριστώ τη συνεχιζόμενη ένταση ανάμεσα στη δέσμευσή μου στην κοινωνική δικαιοσύνη και τις απαιτήσεις του εκπαιδευτικού μου ρόλου να προετοιμάσω τους φοιτητές για να εργαστούν σε ένα κυρίως βιοϊατρικό και συχνά καταπιεστικό πλαίσιο. Η ανάπτυξη συστηματικών σχέσεων με χρήστες/επιζώντες υπηρεσιών, ομάδες υπεράσπισης, εκστρατείες και ομοϊδεάτες επαγγελματίες, μου έδωσε πόρους για να σκεφτώ και να λειτουργήσω έξω από το κουτί. Αυτές οι συνεργασίες δημιούργησαν δυνατότητες ανάπτυξης χώρων κριτικής σκέψης τόσο εντός όσο και εκτός του Πανεπιστημίου, μέσα στο οποίο εξετάζεται η ιδεολογία και η πρακτική της ψυχικής υγείας. Αυτή ήταν μια διαδρομή που μου άνοιξε τα μάτια αλλά και ταυτόχρονα με ανησύχησε και με ξεβόλεψε. Τοποθετώ ολοένα και περισσότερο τον εαυτό μου ως σύμμαχο της κοινότητας των επιζώντων (mad community), συχνά σε βάρος της ακαδημαϊκής ή επαγγελματικής μου ταυτότητας, ό,τι κι αν σημαίνουν αυτές! Ωστόσο, δεν είμαι η ίδια μέλος της κοινότητας αυτής (ενν: της mad community). Ενώ έχω περάσει δύσκολες στιγμές, δεν έχω χρησιμοποιήσει υπηρεσίες ψυχικής υγείας. Η περιγραφή της Kathryn Church (2011) για τη θέση της μεταξύ της κοινότητας των επιζώντων και της ακαδημίας ως «εξοικειωμένη και με τις δύο, αλλά άβολη και στις δύο» με εκφράζει βαθιά!».
Η Λυδία περιγράφει: «το κίνημα χρηστών/επιζώντων ψυχικής υγείας στην Ιρλανδία σα μια σχετικά πρόσφατη εξέλιξη. Μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 1990, οι περισσότερες ομάδες για την ψυχική υγεία είναι οργανώσεις καταναλωτών ή ασθενών, που επικεντρώνονται στη βελτίωση του κυρίαρχου συστήματος χωρίς να το αμφισβητούν, ασχολούνται με την αυτοβοήθεια, τη χρηματοδότηση υπηρεσιών και πιο πρόσφατα, με εκστρατείες κατά του στίγματος. Η αρχή του κινήματος χρηστών/επιζώντων μπορεί να εντοπιστεί στο Irish Advocacy Network (IAN) το 1999. Το IAN, ένας οργανισμός που διοικείται από επιζώντες/λήπτες υπηρεσιών ψυχικής υγείας, εξασφάλισε κρατική χρηματοδότηση στις αρχές της δεκαετίας του 2000 για να παρέχει συνηγορία από ομοτίμους σε περιβάλλοντα νοσηλείας. Μέσω του IAN, οι συνήγοροι συνεισφέρουν επίσης σε ομάδες σχεδιασμού και πολιτικής, στην έρευνα και την εκπαίδευση. Το ίδιο διάστημα βλέπουμε την εμφάνιση ομάδων βάσης όπως η MindFreedom Ireland και το Madpride Ireland που ασκούν έντονη κριτική στις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην ψυχιατρική, τονίζοντας τις βλαβερές συνέπειες του Ηλεκτροσόκ (ECT), των ψυχοτρόπων φαρμάκων και της καταναγκαστικής θεραπείας. Την τελευταία δεκαετία βλέπουμε επίσης την αρχή μιας ‘επίσημης’ εκπροσώπησης των χρηστών στην Ιρλανδία, για παράδειγμα, μέσω της δημιουργίας πάνελ καταναλωτών και του Office of Service User, Family Member & Carer Engagement. Με πολλούς τρόπους, αυτή η εκπροσώπηση αποδυναμώνει την αντίσταση των επιζώντων. Το κίνημα σιωπάται από ένα μοντέλο συνδιαχείρησης».
Harry Gijbels
Στο άρθρο «Social movements in mental health: the case of the Critical Voices Νetwork Ireland» η Λυδία και ο Harry περιγράφουν πως το Critical Voices Network Ireland (CVNI) δημιουργήθηκε το 2010 ως ένας συλλογικός χώρος κριτικής σκέψης και δράσης για μια δημοκρατική προσέγγιση στην ανθρώπινη δυσφορία:
«Το CVNI προέκυψε μέσα από μια σειρά συνεδρίων κριτικής της ψυχικής υγείας που διοργανώνονται από το 2009 από τις Σχολές Εφαρμοσμένων Κοινωνικών Σπουδών και Νοσηλευτικής και Μαιευτικής στο University College Cork. Αυτά τα συνέδρια είναι μοναδικά καθώς είναι δωρεάν και περιλαμβάνουν επιζώντες, επαγγελματίες, ακαδημαϊκούς και φροντιστές που παρουσιάζουν, συζητούν και θέτουν κρίσιμα ζητήματα για την ψυχική υγεία. Μέσα απ’ αυτές τις διαδικασίες το CVNI αναδείχθηκε σα χώρος διεκδίκησης, ανάπτυξης ιδεών, και συλλογικής δράσης. Είναι ένας συνασπισμός χρηστών υπηρεσιών, φροντιστών, επαγγελματιών, ακαδημαϊκών, ομάδων εκστρατειών και συνηγόρων υπεράσπισης, με κοινό στόχο ένα σύστημα ψυχικής υγείας που δεν βασίζεται στο παραδοσιακό βιοϊατρικό μοντέλο. Η ιδέα είναι ότι το δίκτυο παρέχει έναν δημοκρατικό χώρο χωρίς ιεραρχικές δομές, ανοιχτό σε όλους όσους επιθυμούν να συμμετάσχουν στις συζητήσεις του, κυρίως μέσω μιας σελίδας στο Facebook, μιας e-list».
Η Λυδία και ο Harry εξηγούν πως «…ως εκπαιδευτικοί έχουμε γίνει πιο δραστήριοι, με μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση στη διατύπωση κριτικών για τη βιοψυχιατρική, στη μάθηση από την εμπειρία των χρηστών/επιζώντων, στην προώθηση συνεργασιών με χρήστες/επιζώντες σα βασική μεθοδολογία για την κατανόηση ‘ασυνήθιστων εμπειριών’ όπως εμπειρίες ανθρώπων που ακούνε φωνές. Από την έναρξη του δικτύου, το CVNI αγωνίστηκε να είναι ένα προεικονιστικό παράδειγμα «αμοιβαίας βοήθειας» (Sedgwick, 1982), με άλλα λόγια να μοντελοποιήσει ένα δημοκρατικό τρόπο αυτοοργάνωσης και δράσης. Πιστεύουμε ότι η μεγαλύτερη πρόκληση για το CVNI είναι να καθιερωθεί σαν ενα κίνημα με πολιτικό χαρακτήρα… Η αμφισβήτηση εδραιωμένων πρακτικών δημιουργεί ανησυχίες μιας και απαιτεί την επανεξέταση θέσεων βεβαιότητας και, ενδεχομένως, την εγκατάλειψή τους. Ωστόσο, η δύναμη αυτών των διαδικασιών έγκειται στο ότι έχει δημιουργηθεί ένας χώρος μέσα από αφηγήσεις, μέσα από την κατανόηση εμπειριών και την ανακατασκευή νοημάτων, ιδιαίτερα νοημάτων που είχαν ιστορικά αποσιωπηθεί. Ελπίζουμε ότι το CVNI θα συνεχίσει να παρέχει έναν τέτοιο χώρο, αναπτύσσοντας παράλληλα ένα πιο πολιτικοποιημένο κίνημα αντίστασης στο κυρίαρχο ψυχιατρικό σύστημα».
Αξίζει να σημειωθεί ότι o Harry, για να δούμε λίγο και τη δική του διαδρομή, έπαιξε καθοριστικό ρόλο στη δημιουργία και του Hearing Voices Network Ireland (HVNI), με το οποίο εξακολουθεί ν’ ασχολείται όπως αναφέρθηκε στην αρχή αυτής της ανάρτησης: «Αναζήτησε σθεναρά και επίμονα χρηματοδότηση για την ανάπτυξη αυτού του Δικτύου στην Ιρλανδία, το οποίο κατάφερε να εκπαιδεύσει 250 νοσοκόμους ψυχικής υγείας σε όλη τη χώρα και ν’ αναπτύξει περίπου 15-20 νέα Hearing Voices Support Groups. Έχει επίσης συμμετάσχει στην ανάπτυξη του έργου Sli Eile στο Βόρειο Cork. Πρόκειται για ένα εξαιρετικά επιτυχημένο οικιστικό αγρόκτημα που λειτουργεί με φιλοσοφία ανάκαμψης». Στην ιρλανδική γλώσσα, το «slí eile’ σημαίνει «άλλος τρόπος» και δημιουργήθηκε για να παρέχει μια εναλλακτική επιλογή αποκατάστασης για όσους σε άλλη περίπτωση θα έπρεπε να περάσουν χρόνο στο ψυχιατρείο. Πρόκειται για μια ποικιλόμορφη κοινότητα ατόμων που μοιράζονται την ίδια δέσμευση: δηλαδή το να διασφαλίσουν πως τα προβλήματα ψυχικής υγείας δεν θα εμποδίζουν τους ανθρώπους να πετύχουν γεμάτες κι ικανοποιητικές ζωές. Για πολλά χρόνια, παράλληλα, ο Harry έδωσε μεγάλο αγώνα για να διασφαλίσει ότι «οι «ειδικοί από την εμπειρία τους» (experts by experience) θα εμπλέκονται ουσιαστικά στην παράδοση μαθημάτων, προπτυχιακών και μεταπτυχιακών φοιτητών νοσηλευτικής, συμπεριλαμβανομένης και της διδασκαλίας, έτσι ώστε τα ανθρώπινα δικαιώματα των χρηστών υπηρεσιών ψυχικής υγείας να βρίσκονται σταθερά στο επίκεντρο της πρακτικής των νοσηλευτών».
Tο 2016 του απονεμήθηκε το Human Rights and Nursing Award κι έχει λάβει από κοινού με τη Λυδία και το UCC Exceptional Citizen Award για το έργο του στην ψυχική υγεία και τη συμβολή του στην ίδρυση του Critical Voices Network Ireland (CVNI). Όπως αναφέρει το άρθρο της Verena Tschudin (2016): «Η ανάρρωση απαιτεί στενή συνεργασία μεταξύ ακαδημαϊκών, χρηστών υπηρεσιών ψυχικής υγείας, φροντιστών και επαγγελματιών. Περιλαμβάνει τη δημιουργία ενός περιβάλλοντος όπου οι διαφορετικές φωνές ακούγονται και γίνονται σεβαστές. Ένα από τα μεγαλύτερα επιτεύγματα του Harry ως ακαδημαϊκού, ήταν η καλλιέργεια ενός τέτοιου περιβάλλοντος στο ίδιο το UCC (University College Cork). Για να το πετύχει αυτό, έδειξε πως έχει την ικανότητα να εργάζεται με διαφορετικές και μερικές φορές αντικρουόμενες προσεγγίσεις κι ατζέντες και το έχει κάνει με υπομονή, ανεκτικότητα, χιούμορ και ζεστασιά».
Αν ενδιαφέρεστε να μάθετε περισσότερα κάντε κλικ εδώ και βάλτε στο πρόγραμμά σας τη Διημερίδα την οποία σας ανέφερα στην αρχή, όπου τόσο η Λυδία Σαπουνά όσο και ο Harry Gijbes θα δώσουν το παρών και σίγουρα θα μας πουν ακόμη πιο ενδιαφέροντα πράγματα.
ΠΗΓΕΣ:
Church, K. (2011) ‘Still unsettled after all these years? Exploring the contradictions of mad knowledge for professional practice in the academy’, paper presented at the Unsettling Relations: Mad Activism and Academia Seminar, 12 April 2011, University of Central Lancaster, Preston.
Sapouna, L. and O’Donnell, A. (2017) ‘Madness’ and activism in Ireland and Scotland, a dialogue’, Community Development Journal, 52(3), pp. 524-534.
Sapouna, L. and Gijbes, H. (2016) ‘Social movements in mental health: the case of the Critical Voices Νetwork Ireland’, Critical and Radical Social Work, vol X.
Sedgwick, P. (1982) ‘Psychopolitics’, Pluto Press: London.
Tschudin, V. (2016) ‘Citations for the Human Rights and Nursing Awards 2016’, Nursing Ethics 2016, Vol. 23(6) 601–602
Έχοντας περάσει 13 χρόνια από τη δημιουργία της πρώτης ομάδας αυτοβοήθειας το Μάρτιο του 2010 και 8 χρόνια από την πρώτη συνέλευση της Πρωτοβουλίας ‘Ψ’-, οι δύο συλλογικότητες συστεγάζονται σε μια προσπάθεια να στεγάσουν τα όνειρά τους και να έρθουν πιο κοντά. Κρατώντας η καθεμιά τα ιδιαίτερα ποιοτικά χαρακτηριστικά της, την κουλτούρα και τις αρχές της αναζητήσαμε σημεία επικοινωνίας και ήρθαμε πιο κοντά ανοίγοντας συχνά διάλογο και συνδιοργανώνοντας κάποιες εκδηλώσεις. Από αυτή τη συγκατοίκηση προέκυψε και η ανάγκη για μια νέα διημερίδα.
Μέσα από τις συζητήσεις μας νιώσαμε έμπρακτα την αξία όρων όπως “ειδικός από εμπειρία”, “συνεργατικές κοινότητες μάθησης”, “αλληλεγγύη”, “ανάπτυξη του δυναμικού αυτοβοήθειας’, “αναγνώριση της προσωπικής ευθύνης της ασθένειας και της υγείας”. Κι έτσι όλα αυτά τα χρόνια μεγαλώσαμε γιατί ήρθαμε κοντά ο ένας στην άλλη. Αναγνωρίσαμε πως η μάθηση δεν αποτελεί μια στείρα “ανάγνωση” ενός κόσμου που βρίσκεται κάπου έξω και περιμένει να τον γνωρίσουμε, αλλά “μια αέναη γέννηση ενός κόσμου μέσω της διεργασίας της ζωής”. Τελικά “μάθηση και ανάπτυξη είναι απλώς οι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος”.
Το μεγάλωμα μοιάζει να περνάει μέσα από μια συλλογική αναζήτηση μιας άλλης αντίληψης και γνώσης, όπου νέα νοήματα αναδύονται από τη μεταξύ μας αλληλεπίδραση. Για αυτό και χρειάζεται και στα θέματα ψυχικής υγείας να γίνουμε ο “αδαής δάσκαλος”, που έλεγε ο Ζοζέφ Ζακοτό, να παραμερίσουμε την “ειδημοσύνη” μας, να συνειδητοποιήσουμε την άγνοιά μας, ξεπερνώντας την υπεροψία και τη βεβαιότητά μας σχετικά με αυτά που γνωρίζουμε, για χάρη της νέας γνώσης που μας περιμένει και η οποία δεν κρύβεται μόνο σε βιβλία.
Χρειάζεται να δούμε πως οι άνθρωποι είναι ειδικοί για τις ζωές τους καθώς αυτοί είναι φορείς της αλήθειας του βιώματός τους και έχουν το αναφαίρετο δικαίωμα να ζητήσουν και να λάβουν την υποστήριξη που χρειάζονται. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο έγνοια μας είναι να είμαστε ανοιχτοί/ες στις διαφορετικές εμπειρίες των ανθρώπων, να υποστηρίζουμε τις ανάγκες τους και να διατηρούμε ασφαλές και σταθερό το πλαίσιο της σχέσης με μετριοφροσύνη. Χρειάζεται μέσα από μια, καλώς εννοούμενη, ταπεινότητα να αλληλεπιδράσουμε και να ανταλλάξουμε εμπειρίες για την ανάπτυξη μιας κριτικής συνειδητοποίησης, έτσι ώστε ο ψυχικός μας πόνος και η δυσφορία μας να γίνονται αντιληπτές και κατανοητές μέσα από μια πληθώρα φακών και όχι μονοδιάστατα ως μια “(ψυχ)ιατρική κατάσταση”, μια “νόσος του εγκεφάλου”, μια “διαταραχή που οφείλεται σε χημική ανισορροπία”, μια “προσωπική αδυναμία” κοκ.
Και όλα αυτά μοιάζει να χρειάζεται να πάνε και πιο πέρα. Είναι σημαντικό η κριτική σκέψη να παει πέρα από την κριτική της ψυχιατρικής, που είναι βέβαια πιο εύκολο να στοχευτεί σαν το κυρίαρχο σύστημα. Είναι σημαντικό να προχωρήσουμε πιο πέρα και να ασκήσουμε κριτική σε όλες τις γνώσεις και απόψεις που διεκδικούν νέες αυθεντίες. Αυτό περιλαμβάνει και τις γνώσεις/απόψεις των κινημάτων και επιζώντων ψυχιατρικής/ ληπτριών υπηρεσιών, βασικά όλοι μας πρέπει να κάνουμε την αυτοκριτική μας!
Λίγα λόγια για την έκθεση που θα είναι ανοικτή παράλληλα με τις συζητήσεις:
Η Πολυμεσική Έκθεση «Μαθαίνοντας – Ξεμαθαίνοντας: Διάλογοι πάνω στη τρέλα» μιλά για την ψυχιατρική εμπειρία, την κυρίαρχη γνώση, τη συλλογική δύναμη, το δικαίωμα στον αυτοκαθορισμό και στην πολυφωνία. Ο διάλογος δεν περιορίζεται στον «λόγο» μέσα από παρουσιάσεις αλλά προκύπτει και μέσα από καλλιτεχνικές διεργασίες που συμπυκνώνουν μέσα στην εικόνα το σύγχρονο αφήγημα. Διάλογοι δημιουργούνται μέσα από κόμικ, εικαστικά, εργόχειρα, ποιήματα, και φωτογραφικά έργα ανθρώπων που έχουν απασχοληθεί γύρω από τα θέματα της διημερίδας, είτε ως δημιουργοί, είτε επιλέγοντας να είναι παρόντες μέσα από τις εικόνες που μοιράζονται. Στην έκθεση συμμετέχουν οι: Λίλιαν Χαριτάκη Άσιμου, Ντία Κουτσογιάννη, Κώστας Μάρκου. Κωνσταντίνα Πουρσανίδου, Αλέξια Οθωναίου, Γιώργος Μπότσος, Ομάδα συγγενών και φίλων του Δικτύου, Νικόλας Περδικάρης, Ελένη Ξυπολήτου, Ελένη Βασιλείου, Κυριάκος Μαυρίδης
Λίγα λόγια για τις/τους προσκεκλημένους μας:
Η Μαρίνα Λυκοβουνιώτη συμμετέχει στο Κίνημα Ακούγοντας Φωνές. Έχει εμπειρία φωνών συντονίζει ομάδες αυτοβοήθειας, πραγματοποιεί διαλέξεις και έχει συγγράψει άρθρα πάνω στην εμπειρία της.
Ο Θόδωρος Μεγαλοοικονόμου ως ψυχίατρος, από το 1982, ήρθε σε επαφή με το κίνημα της εναλλακτικής ψυχιατρικής που ενέπνευσε ο Φράνκο Μπαζάλια στην Ιταλία. Εργάστηκε διαδοχικά σε τρία ψυχιατρεία· στο Δρομοκαΐτειο (1986-1990), στο ΚΘ Λέρου (1990-1999) και στο ΨΝΑ (1999-2014) παίρνοντας πρωτοβουλίες για πρακτικές και προγράμματα ριζικής αποδόμησης και ξεπεράσματος των ιδρυματικών πρακτικών στην κατεύθυνση της Αποϊδρυματοποίησης. Ανέπτυξε συνεχή και συστηματική δραστηριότητα για ένα εναλλακτικό κίνημα στην ψυχική υγεία, από κοινού με άτομα με ψυχιατρική εμπειρία, οικογένειες, λειτουργούς ψυχικής υγείας, κοινωνικά κινήματα. Έχει γράψει βιβλία και έχει δημοσιεύσει πολλά επιστημονικά άρθρα σε περιοδικά και σε συλλογικές εκδόσεις, ελληνικές αλλά και σε διεθνείς.
Η Jacqui Dillon, ακτιβίστρια, συγγραφέας και ομιλήτρια έχει δώσει εκατοντάδες διαλέξεις και έχει δεκάδες δημοσιεύσεις παγκοσμίως για το τραύμα, την κακοποίηση, την ψύχωση, την αποσύνδεση και τη θεραπεία. Διετέλεσε πρόεδρος του Δικτύου Hearing Voices στην Αγγλία και είναι Επίτιμη Λέκτορας Κλινικής Ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο του Ανατολικού Λονδίνου, Επισκέπτρια Ερευνήτρια στο Κέντρο Κοινοτικής Ψυχικής Υγείας στο Πανεπιστήμιο του Birmingham. Έχει επιμεληθεί βιβλία, έχει δημοσιεύσει πολλά άρθρα και εργασίες, είναι στη συντακτική επιτροπή του περιοδικού Psychosis: Psychological, Social and Integrative Approaches και έχει ιδρύσει τη Beck Road Alliance (BRA) για την υποστήριξη παιδιών επιζώντων σεξουαλικής κακοποίησης
Η Ντίνα (Κωνσταντίνα) Πουρσανίδου είναι μέλος της συντακτικής ομάδας του Asylum για περισσότερο από μια δεκαετία. Άρχισε να χρησιμοποιεί υπηρεσίες ψυχικής υγείας το 1991, όταν είχε την πρώτη της σοβαρή κρίση. Ως αποτέλεσμα αυτής της κρίσης, έκανε ένα διδακτορικό στο οποίο εξέτασε την κατάθλιψη των εφήβων ως κοινωνικο-πολιτισμικό φαινόμενο στην Αγγλία και στην Ελλάδα (χώρα καταγωγής της). Κατόπιν, μετά τη δεύτερη κρίση της που διήρκεσε μερικά χρόνια και περιελάμβανε, μεταξύ άλλων, ακούσια νοσηλεία σε ψυχιατρικό νοσοκομείο στο Μάντσεστερ, εργάστηκε ως ερευνήτρια (καθώς έχει, όπως προαναφέρθηκε, προσωπική εμπειρία απ’ τη χρήση ψυχιατρικών υπηρεσιών) σε πολλά αγγλικά πανεπιστήμια. Αυτή τη στιγμή, εργάζεται στο Πανεπιστήμιο του Central Lancashire σ’ ένα έργο στον τομέα της εγκληματολογικής ψυχικής υγείας. Τέλος, είναι ένας απ’ τους ανθρώπους που διευθύνουν το Survivor Researcher Network (CIC), με έδρα το Ηνωμένο Βασίλειο.
Η Λυδία Σαπουνά είναι καθηγήτρια στο Τμήμα Κοινωνικών Επιστημών στο School of Applied Social Studies, University College Cork, Ιρλανδία. Μέσα από τη δουλειά της προσπαθεί να προωθήσει μια κριτική σκέψη και πράξη στο χώρο της ψυχικής υγείας.
Ο Harry Gijbels είναι νοσηλευτής ψυχικής υγείας και ακαδημαϊκός με πάνω από 40 χρόνια εμπειρίας στην ψυχική υγεία και την εκπαίδευση. Συνεχίζει να ασχολείται ενεργά με το Hearing Voices Network Ireland.
Η Λυδία μαζί με τον Harry Gijbels, έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στην ίδρυση του δικτύου Critical Voices Network Ireland και είναι συνδιοργανωτές του ετήσιου συνεδρίου Critical Perspectives in Mental Health στο University College Cork, δημιουργώντας έτσι ένα συλλογικό χώρο ακτιβισμού και αναζήτησης άλλων τρόπων κατανόησης και διαχείρισης της ψυχιατρικής εμπειρίας.
ΔΙΚΤΥΟ ΑΚΟΥΓΟΝΤΑΣ ΦΩΝΕΣ ΑΘΗΝΑΣ
ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ ΓΙΑ ΕΝΑ ΠΟΛΥΜΟΡΦΟ ΚΙΝΗΜΑ ΣΤΗΝ ΨΥΧΙΚΗ ΥΓΕΙΑ
AIKATERINI TEMPELI 